Roma Ligocka – poszukiwanie bliskości
Galeria na Dziedzińcu Sztuki, Stary Browar w Poznaniu
18 MAJA – 7 CZERWCA 2018 ROKU
Wernisaż: 17 maja 2018 roku, godz. 19:00.
Wystawa malarstwa Romy Ligockiej opatrzona tłem biograficznym wzbogaconym o konteksty literackie.
Kurator: Patryk Piotr Antoniak
Jak długą drogę można przebyć w poszukiwaniu bliskości? Czy tak naprawdę z samotnością można wygrać? Jaka jest recepta na odnalezienie radości w życiu? Obrazy Romy Ligockiej przesiąknięte są z jednej strony ciężarem straty, lęku i samotności, jednak z drugiej strony wyłania się ogromna determinacja i siła charakteru. Kluczowym elementem portretowanych postaci - kobiet, aniołów czy mężczyzn - są wyraziste i duże oczy, które wciągają w swój świat każdego, kogo napotkają. Płynie z nich niczym nieposkromiony smutek będący głęboko zakorzeniony w historii życia artystki. Obrazy te w większości są następstwem całej emocjonalnej machiny jaka spada na każdego, kto przeżył Holokaust. Dlatego nie jest możliwe interpretowanie malarstwa Ligockiej bez elementarnej wiedzy o jej przeżyciach pod okupacją niemiecką i całej drogi w dojrzałość.
W Krakowie od najmłodszych lat chłonęła romantyczną i tajemniczą atmosferę tego starego cudownego miasta. Podczas studiów na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych poznała wielu utalentowanych artystów - łączył ich wspólny język, ta sama fantastyczna kreatywność i podobne pragnienia. Urodzona w 1939 roku wczesne dzieciństwo Roma Ligocka spędziła w krakowskim getcie. Był to przerażający okres: prawie całą rodzinę straciła w Auschwitz. Potem wiele lat spędziła na trudnej, wielokroć bolesnej emigracji. Przeżyła ukrywając się razem z matką. Po wielu latach przenosi najpierw na obrazy swe dziecięce przeżycia. Mimo przywiązania do swoich wierzeń daleko jej sztywnego tradycjonalizmu. Akwarele pokazujące miniony świat krakowskich Żydów, zawierają także wiele odwiecznych symboli narodu wybranego. Kreska Romy Ligockiej sprawia wrażenie niezwykle oszczędnej i wyważonej. Kolorystyka współgra z przesłaniem obrazów.
W dziełach tej artystki pojawiają się trzy wzajemnie przeplatające się motywy. Pierwszy opowiada o świecie, który przeminął: o kulturze polskich Żydów. Ten świat malarka przywraca, składając go niczym wiersz z fragmentów, ułamków oraz odzyskiwanych z zapomnienia szczegółów. Drugi motyw ma charakter autobiograficzny. Postać kobiety, którą tak często spotykamy na obrazach Romy Ligockiej, jest literackim porte-parole autorki. Jednakże jej przesłanie wychodzi daleko poza los pojedynczy, jednostkowy. Trzeci wątek, który spaja wszystkie tematy w całość i nadaje pracom artystki niepowtarzalny charakter, dotyka sfery ludzkiej samotności, intymności odosobnienia i kobiecego przeznaczenia. To głęboki i uniwersalny motyw stawiający egzystencjalne pytanie o znaczenie naszego istnienia.
Roma Ligocka stawia człowieka w centrum. To on jest najważniejszy. Pozwala mu opowiedzieć jego historię i wyśpiewać cierpienie. Czasem malarka pozwala czasowi zastygnąć na chwilę. W tej ciszy odnajdujemy kobiety i dzieci o wielkich oczach, w których widać znużenie, oczach wrażliwych, "wiedzących" i pełnych tajemnicy. Miękką, perfekcyjną kreską Roma Ligocka rysuje sceny z dawnego życia Żydów: wesela, pary zakochanych, muzykantów, czułych przeciwników. Ale także ucieczkę, pożegnanie, wygnanie, licytację majętności oraz wyprzedaż marzeń.
Mistrzowski rysunek, wyśmienite niuanse kolorów, które opalizują i wibrują, charakteryzują to mistyczne, a zarazem tak namiętne malarstwo. W grze farb i kształtów uwidacznia się mistrzowskie opanowanie malarskiej materii przez Romę Ligocką. Nie wystarczy raz popatrzeć na te obrazy. Pierwszy rzut oka na nie to zaledwie zaproszenie do bliższego obcowania z nimi. Intymny dialog wewnętrzny z artystką czyni nas, odbiorców jej sztuki, bardziej refleksyjnymi, melancholijnymi i o wiele bogatszymi. Przemawia do naszej duszy tchnieniem erotyki, subtelnej lecz jakże głęboko zachodzącej za skórę.
Roma Ligocka to artystka w podróży: podróżuje przez życie, emocje, lęki oraz marzenia. By wyrazić swoje doświadczenia i uczucia wybrała język artystyczny. Od tej pory sprawia nam raz za razem z niego podarunek. Założeniem artystki jest jednak uniknięcie losu "wiecznej ofiary". Ona chce pokazać to, co wspólne ludzkim losom; chce zbudować most między wczoraj a dziś, między potomkami ofiar a potomkami ich oprawców, między cierpieniem a nadzieją. Ten cel zostaje osiągnięty.
Opracowanie na podstawie tekstów: Dr Alany Gross (Tel Aviv) oraz Dr Christopa E. Palmera (Stuttgart)
BIOGRAM ARTYSTKI
Roma Ligocka pochodzi z żydowskiej rodziny Abrahamenów mieszkającej od wielu pokoleń w Krakowie.
Wraz z najbliższymi przeżyła likwidację getta krakowskiego, schowana w kryjówce pod sklepem z farbami. Pod przybranym nazwiskiem Ligocka, Roma wraz z matką została ukryta przez polską rodzinę.
Po wojnie studiowała malarstwo i scenografię na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Pierwszą wystawę malarską artystki zorganizował Piotr Skrzynecki pod koniec lat 50-tych w „Piwnicy pod baranami”. Jej malarstwo prezentowane było w Polsce, Niemczech, Ameryce, Anglii, Szwajcarii, Austrii. Wiele jej prac znajduje się w zbiorach prywatnych w Polsce, Francji, Anglii, Izraelu, Danii, Niemczech, Włoszech i USA.
W połowie lat 60-tych Ligocka debiutowała jako dramaturg na deskach Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, sztuką o śmierci Hemingwaya „Dwa razy południe”. Po sukcesie sztuki wyjechała na festiwal do Niemiec, gdzie mieszkała przez wiele lat. Pracowała tam jako projektant kostiumów i scenografii dla show-biznesu: filmu, teatru, telewizji, reklamy, a jej prace można spotkać w wielu kolekcjach na całym świecie.
Do Krakowa przyjechała ponownie na początku lat 90-tych na Festiwal Kultury Żydowskiej i na krakowską premierę "Listy Schindlera". W jednej z postaci filmu - dziewczynce w czerwonym płaszczyku odnalazła siebie. Od tego momentu zaczęła się jej literacka przygoda, która trwa do dziś, wydała w sumie 12 książek.
Wystawy indywidualne, m.in.: 1959 Kraków, 1965 Warszawa, 1976 Monachium, 1984 Stuttgart, 1990 Stuttgart, 1990 Kraków, 1995 Warszawa, 1996 Monachium, 1996 Zurich, 1997 Łódź, 2002 Londyn, 2013 Bielsko-Biała, 2014 Wrocław.
Książki: „Dziewczynka w czerwonym płaszczyku”, „Kobieta w podróży”, „Tylko ja sama”, „Dobre dziecko”, „Radość życia”.
Zbiory felietonów: „Znajoma z lustra”, „Czułość i obojętność”, „Wszystko z miłości” oraz „Księżyc nad Taorminą”.