Fundacja Inicjatyw Aktywnych Go Silver podczas dzisiejszej konferencji na Politechnice Warszawskiej przedstawiła wyniki badań dotyczących sytuacji mieszkaniowej osób starszych na terenie Warszawy. Zdaniem twórców raportu konieczne jest utworzenie programu miejskiego wspierającego najuboższych w dostosowaniu gospodarstw domowych do nowych, zmieniających się wraz z wiekiem, potrzeb mieszkańców.

Autorzy opracowania postulują za uruchomieniem budowy mieszkań chronionych i wspomaganych - dedykowanych seniorom, będących jednocześnie alternatywą dla domów opieki społecznej i tym samym umożliwienia jak najdłuższego samodzielnego mieszkania. Jest to jeden z pierwszych od wielu lat raportów, który został stworzony w oparciu o wywiady z osobami starszymi. Badania są efektem projektu pt. „Nie ma to jak w domu – bezpieczne mieszkanie seniora” zrealizowanego przez Fundację w ramach rządowego programu Aktywizacji Społecznej Osób Starszych ze środków MRPiPS.

 

Twórcy raportu, dr inż. arch. Agnieszka Cieśla i dr Rafał Iwański, omówili najważniejsze aspekty dotyczące rozwoju rynku mieszkaniowego uwzględniającego potrzeby osób starszych. W Warszawie 27% ogółu mieszkańców to osoby w wieku 60+. Największy odsetek seniorów mieszka w Śródmieściu, na Mokotowie, Żoliborzu i Bielanach. W ostatnich latach największe przyrosty w tej grupie wiekowej odnotowano na Ursynowie, Bemowie i Targówku.

Zdaniem ekspertów samodzielne mieszkanie jest najefektywniejszą formą utrzymania osoby starszej
w zdrowiu i dobrej kondycji. Służy uniknięciu wielu negatywnych zjawisk społecznych
i ekonomicznych. Autorzy raportu zwracają uwagę na fakt, iż w związku ze zmianami demograficznymi potrzeby seniorów będą się stale pogłębiać.  Podkreślają, iż wprowadzenie programu dedykowanych dla seniorów mieszkań jest konieczne, aby odciążyć system stacjonarnej opieki długoterminowej nad niesamodzielnymi osobami starszymi.

Statystycznie warszawski senior mieszka w budynku zbudowanym w 1962 r., w mieszkaniu o powierzchni ok. 40 m.kw., które uzyskał jako pierwsze i nigdy go nie zmienił. W takim przypadku największym problemem jest niedostosowanie łazienki, brak wind oraz wysokie i strome schody. „Mieszkanie położone na wyższej kondygnacji w budynku bez windy może spowodować, że senior zmuszony będzie ograniczyć aktywność ze względu na trudności związane z poruszaniem się po schodach. Natomiast w części lokali wybudowanych w technologii tzw. wielkiej płyty zauważalny jest problem związany z brakiem możliwości dostosowania sanitariatów do potrzeb osób niesamodzielnych”. - podkreśla dr Agnieszka Cieśla.

W trakcie wywiadów seniorzy zwrócili także uwagę na inne problemy: hałas, temperaturę oraz zagrożenie czadem. „Prawie połowa badanych skarży się, że odczuwa dyskomfort z powodu hałasu, za który odpowiadają sąsiedzi, i intensywny ruch uliczny. Ten ostatni może być ograniczony poprzez zamontowanie okien o wysokich parametrach izolacyjności akustycznej, co jednak wiąże się z wysokimi wydatkami. Blisko 1/5 badanych zauważa potrzebę zainstalowania klimatyzacji. W nadchodzących latach, wraz z ociepleniem klimatu, kwestia ta będzie pojawiać się coraz częściej. Pamiętajmy, że upały mają tragiczny wpływ na śmiertelność osób starszych”. - powiedział dr Rafał Iwański.

Prawie połowa badanych jest zainteresowana montażem czujników dymu i czadu. Taki sam odsetek seniorów wyraża potrzebę montażu urządzeń pomocniczych ( np. maty i poręcze). Przeszło co czwarty badany zainteresowany jest zintegrowanym systemem sterowania światłem, a niewiele mniejsza grupa zintegrowanym system dźwiękowym w swoim mieszkaniu.

Autorzy raportu spodziewają się, że deweloperzy prywatni zauważą wzrost tej grupy klientów i zapewne zaczną budować mieszkania dostosowane do potrzeb osób starszych, które dysponują odpowiednimi zasobami finansowymi. Niestety będzie to niewielka część tej społeczności. „Niezmiernie ważne jest przygotowanie systemu, który umożliwi zabezpieczenie potrzeb w zakresie opieki w miejscu zamieszkania. Niekiedy wystarczy zamontować uchwyty i wyeliminować drobne bariery architektoniczne, czasami konieczne są modernizacje wymagające dużych nakładów finansowych
(np. remonty łazienek, wymiana okien). Część zmian seniorzy są wstanie sfinansować z zasobów własnych, ale pozostaje też grupa, która wymaga wsparcia organizacyjnego i finansowego”.
- powiedziała Aleksandra Wołocznik, Prezes Zarządu Fundacji Inicjatyw Aktywnych Go Silver.

Proponowane rozwiązanie zakłada tworzenie tzw. mieszkań wspomaganych, czyli lokali przeznaczonych dla seniorów, którym wystarcza opieka świadczona przez kilka godzin dziennie. Tego typu inwestycje mogłyby być realizowane przez władze samorządowe, przy współpracy z towarzystwami budownictwa społecznego. Pełen program mieszkaniowy powinien być uzupełniony budową mieszkań chronionych przeznaczonych dla osób, które wymagają całodobowej opieki.
W ostatnich latach taki program jest pilotażowo wprowadzany w Szczecinie.

„Utworzenie takiego systemu będzie nie tylko lepsze dla seniorów, bo zapewni im większy komfort życia w dotychczasowym środowisku, ale też będzie tańszy dla miasta stanowiąc doskonałą alternatywę dla konieczności rozwoju tradycyjnych domów opieki społecznej.” - dodała Aleksandra Wołocznik.

dr inż. arch. Agnieszka Cieśla, architektka i urbanistka, adiunkt w Katedrze Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym, Wydział Geodezji i Kartografii, Politechnika Warszawska, specjalistka w zakresie zagadnień związanych z starzeniem się społeczeństwa i jego konsekwencji w przestrzeni (doktorat na Uniwersytecie Bauhaus w Weimarze),  wykładowca, działacz społeczny, inicjatorka i organizatorka pierwszego w Polsce Wzorcowego Mieszkania Seniora, członek grupy doradczej przy Komisji Europejskiej do Programu Horyzont 2020, wyzwanie 1: zdrowie, zmiany demograficzne, dobrostan, członek grupy D4 (age friendly environments) przy Europejskim Partnerstwie na Rzecz Zdrowego i Aktywnego Starzenia.

dr Rafał Iwański, doktor nauk ekonomicznych, socjolog - pracownik socjalny, absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu i Uniwersytetu Szczecińskiego, członek Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego. Adiunkt w Katedrze Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Szczecińskiego. Zainteresowania badawcze i naukowe koncentrują się wokół polityki społecznej,
a w szczególności pomocy społecznej i pracy socjalnej oraz gerontologii społecznej i ekonomicznej.

Go Silver Fundacja Inicjatyw Aktywnych, kierowana przez Aleksandrę Wołocznik, jest organizacją pozarządową specjalizującą się w aktywizacji osób starszych poprzez działania na różnych polach: aktywizacji społecznej, sportu i rekreacji, edukacji i kultury. Go Silver od początku swojego istnienia zorganizowała szereg projektów społecznych, które przeciwdziałają wykluczeniu osób starszych i wspierają współpracę międzypokoleniową oraz budowanie lokalnej i europejskiej tożsamości. Organizacja czynnie współpracuje z polskim Ministerstwem Polityki Społecznej tworząc w Polsce politykę senioralną a także z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, organizacjami na rzecz aktywnej starości oraz instytucjami administracji publicznej.