W ostatnich miesiącach dużo mówi się o seniorach. Fundacje, stowarzyszenia i inne instytucje stają na głowie, by kwestie osób starszych stały się tematem dyskusji całej opinii publicznej, a nie tylko tej wąskiej grupy społecznej. Czy cel uda się osiągnąć? Na odpowiedź przyjdzie nam zapewne poczekać.

Jesień w tym roku należy do seniorów. Jarmark Seniorów organizowany przez Fundację "mali Bracia ubogich" w Ogrodzie Saskim oraz Senioralia w gmachu Biblioteki Narodowej cieszyły się dużym zainteresowaniem, a seniorzy z pełnym zaangażowaniem i radością prezentowali swój dorobek artystyczny. Jednak to podczas konferencji „Czy Polska jest gotowa na Rok Seniora 2012?" w Hotelu Sobieskim 28 września, która zgromadziła przedstawicieli stowarzyszeń i fundacji działających na rzecz osób starszych, jak również władz różnego szczebla, poruszone zostały kluczowe problemy z jakimi mają styczność seniorzy.

O wsparciu Uniwersytetów Trzeciego Wieku zapewniał Bogdan Jaskołd, Dyrektor Biura ds. Społecznych m.st. Warszawy, który poinformował uczestników konferencji, że władze miasta wspierają finansowo około 17 spośród 36 UTW w Warszawie. Według zapewnień posła Michała Szczerby, od tego roku, dofinansowanie tych placówek ma wzrosnąć z 10 do 65 milionów, natomiast w sejmie została ponadto utworzona specjalna komisja ds. UTW, której przewodniczącym jest właśnie poseł Szczerba. Jednak placówki edukacyjne to nie wszystko, o czym zdają się zapominać przedstawiciele władz. Od razu nasuwa się również pytanie – czy aby sprawy UTW nie mają za zadanie przyćmić znacznie ważniejszych kwestii, jak chociażby wysokości emerytur.

Remigiusz Sikora, przewodniczący Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, oddział na Targówku wraz z Zofią Niczke, prezes Fundacji Emeryt podczas konferencji z 28 września przedstawili sytuację polskich emerytów, która pozostawia wiele do życzenia. Słowa Sikory - „Miasto robi piknik, to jest zabawa, a poza tym nic. (...) Brakuje działania systemowego" – zabrzmiały jak wołanie o pomoc. Faktycznie sytuacja osób starszych w naszym kraju jest bardzo poważna. Z danych przytoczonych przez doktor Marię Schicht wynika, że ich dług szacuje się obecnie na ponad 1,5 miliarda złotych. Ponadto w Polsce brakuje jak na razie oferty rynkowej skierowanej specjalnie do osób powyżej 65 roku życia. Aktualna oferta obejmuje:

• Kredyt hipoteczny - dostępny, przy czym zakłada się, że spłacenie powinno nastąpić do 70 roku życia;

• Kredyty - oferowane przez niektóre banki z jednoczesnym ograniczeniem kredytu wynikającym z niskich dochodów i wieku seniora często powiązane z koniecznością dodatkowe ubezpieczenia;

• Pożyczka chwilówka - na bardzo krótki okres czasu przy wysokim oprocentowaniu;

• Ubezpieczenie - przy czym dotyczy to bardziej spadkobierców niż samych seniorów, ubezpieczenie na życie itd.; osoby starsze zainteresowane są głównie ubezpieczeniami zdrowotnymi;

W rzeczywistości emeryci, mimo stałych dochodów, jakie stanowi emerytura, nie mają większych możliwości na pomnożenie swojego dobytku. Większość banków uznaje za zbyt ryzykowne zawieranie jakichkolwiek umów o kredyt z osobą powyżej 65 roku życia. Tylko 9 z 19 banków, które

wzięły udział w ankiecie, odpowiedziało, że jest gotowa na specjalnych warunkach (wyjątkowe zabezpieczenia) użyczyć seniorowi kredytu, ale tylko do 70 roku życia. Co w takim razie pozostaje osobom starszym, które przy tak niskich emeryturach, jak mamy obecnie w Polsce, nie są w stanie pozwolić sobie na zakup, np. nowej i niezbędnej pralki. Może rozwiązaniem będzie odwrócona hipoteka jako świadczenie renty dożywotniej. W wielu krajach ten produkt finansowy sprawdził się i jest pozytywnie postrzegany przez społeczeństwo. Najwięcej chętnych znajduje w Wielkiej Brytanii.

W chwili obecnej w Polsce funkcjonują przede wszystkim trzy fundusze hipoteczne – Fundusz Hipoteczny Familia SA, Fundusz Hipoteczny Dom i Centralny Fundusz Hipoteczny. Każdy z nich oferuje seniorom określone świadczenie w zamian za przeniesienie prawa własności do nieruchomości na rzecz funduszu. Poniżej przedstawiono zestawienie świadczeń.

	Fundusz Hipoteczny Dom	Fundusz Hipoteczny Familia	Centralny Fundusz Hipoteczny
mężczyzna lat 65, wart. nieruchomości 400 tys. Złotych	677	680	744
kobieta lat 65, wart. nieruchomości 400 tys. Złotych	529	530	605
mężczyzna lat 75, wart. nieruchomości 1 mln złotych	2 650	3 700	2 933
kobieta lat 75, wart. nieruchomości 1 mln złotych	2 170	2 600	2 383

Wysokość świadczeń proponowanych przez największe fundusze hipoteczne w Polsce (źródło: P. Rosik, Dożywotnia renta za nieruchomość, Dziennik Gazeta Prawna, 17.10.2011

Usługa ta, zwana potocznie odwróconą hipoteką, mogłaby przyjąć się także w Polsce, zważając na fakt, że w naszym kraju wzrasta liczba samotnych seniorów. Jednak, jak na razie, jej dotarcie do osób powyżej 65 roku życia jest znikome w wyniku izolowania tej grupy społecznej od informacji. Seniorzy najczęściej nie mają dostępu do Internetu. Władze jak na razie nie robią nic, żeby zmienić ten stan rzeczy, więc i seniorzy nie mają większego pojęcia o skierowanych do nich produktach finansowych. W tym miejscu trzeba dziękować, że istnieją takie fundacje jak Fundacja Emeryt i „mali Bracia ubogich", które starają się docierać nawet do tych najbiedniejszych seniorów, by uczyć ich przysługującym ich praw. Może kiedyś przyjdzie dzień, kiedy władze lokalne zainteresują się losem tej grupy i będzie ona mogła wreszcie przemówić pełnym głosem.