Uzależnienie od leków w podeszłym wieku

dr Joanna Plak

Uzależnienie od leków jest definiowane jako przyjmowanie coraz większej dawki leków w nieuzasadnionych okolicznościach, z coraz większą częstotliwością. Kluczowy jest tutaj syndrom odstawienny, czyli zaburzenie czynności organizmu w sytuacji podjęcia próby zrezygnowania z przyjmowania leku.

Uzależnienie od leków jest częstym problemem wśród seniorów, którzy ze względu na liczne schorzenia konsumują dużo leków. Nadmierna ilość medykamentów sprawia, że mogą one wchodzić  w interakcje między sobą. Co więcej zmiany w funkcjonowaniu wątroby, które pojawiają się w wieku późno dojrzałym wpływają na metabolizm leków i powodują, że ich nadużywanie jest bardziej szkodliwe niż w przypadku młodszych osób. Warto podkreślić, że niejednokrotnie uzależnienie od leków łączy się z uzależnieniem od alkoholu, co stanowi bardzo niebezpieczną mieszankę, zwłaszcza w przypadku osoby starszej.

Jakie leki są w szczególności nadużywane przez seniorów?

1. 1. Leki na bezsenność (jedną z dolegliwości na którą seniorzy uskarżają się najczęściej). Leki te pochodzą z grupy benzodiazepin i mają silne działanie uzależniające.
2. 2. Leki przeciwbólowe, tzw. opioidy (metadon, morfina, kodeina). Są stosowane do uśmierzania dotkliwych stanów bólowych, np. pooperacyjnych. Występowanie długotrwałego, dotkliwego bólu sprzyja nadużywaniu leków.
3. 3. Leki przeciwzapalne, w szczególności kupowane bez recepty. Mimo, że nie mają one charakteru uzależniającego, są nadużywane przez seniorów jako złoty środek na wszelkie dolegliwości bólowe, w dodatku łatwo dostępny.
4. 4. Leki psychoaktywne, wpływające na układ nerwowy i na emocje, są nadużywane przez seniorów w celu osiągniecia pożądanego stanu, np. euforii lub wyciszenia.

Jakie zachowania mogą wskazywać na uzależnienie do leków?

 

1. 1. Senior zwiększa częstotliwość wizyt lekarskich. Leczy się na to samo schorzenie u specjalistów w różnych placówkach. W ten sposób gromadzi zapasy leków przepisywanych na receptę.
2. 2. Senior zaczyna gromadzić leki kupowane bez recepty, uzasadniając, że kupił większą dawkę na wszelki wypadek, żeby mieć do nich dostęp w sytuacji gdy będą potrzebne.
3. 3. Pojawia się nadmierna senność lub nadmierna pobudliwość, zmienia się rytm dobowej aktywności.
4. 4. Może pojawić się depresja, apatyczność, chęć wycofania się z życia społecznego.
5. 5. Pojawiają się bóle i zawroty głowy, problemy z pamięcią, czasami majaczenie.
6. 6. Dochodzi do zaburzeń koordynacji ruchowej, drżenia rąk i nóg
7. 7. Pojawiają się dolegliwości ze strony żołądka (biegunki, wymioty, zaparcia).

W jaki sposób leczy się uzależnienie od leków?

Leczenie uzależnienia polega na stopniowym zmniejszaniu ilości leków pod nadzorem lekarza. Należy pamiętać, że nieleczone uzależnienie może doprowadzić do przedawkowania i do śmierci.