Przepaść między seniorami a młodszym pokoleniem wciąż jest duża. Z badania „Internet w życiu Polaków” przeprowadzonego na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji wynika, że ponad 80 proc. rodaków korzysta z Internetu. Aż 90 proc. uważa, że dzięki temu ich życie jest prostsze, a 70 proc. załatwia sprawy online. *1 Jeśli na te badania nałożymy kalkę związaną z wiekiem, wyniki nie będą już tak kolorowe. Według Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej oraz KANTAR tylko 45 proc. seniorów korzysta z Internetu. *2
Wiele z osób starszych czyta nowinki, szuka w Internecie porad i rozrywki, ale z załatwianiem spraw online jest większy problem, nawet podczas pandemii, gdy tych spraw… nie da się załatwić w żaden inny sposób.
Jeszcze w 2019 roku Ministerstwo Cyfryzacji donosiło, że w pierwszym półroczu Profil Zaufany założyło 1 250 000 osób. W 2019 rodacy wysłali 220 tys. pism do różnych urzędów składając dokumenty lub wnioski dotyczące wydania dowodu osobistego, zgłoszenia narodzin dzieci, spraw związanych z komunikacją czy meldunkiem.
– Podczas pandemii liczba spraw załatwianych przez Internet zaczęła rosnąć. Społeczeństwo na dużo większą skalę niż dotychczas zaczęło robić zakupy przez Internet, korzystać z bankowości internetowej, załatwiać sprawy urzędowe, brać udział w konferencjach i szkoleniach. Tymczasem seniorzy wciąż wolą załatwiać większość spraw urzędowych, związanych z zatrudnieniem, podatkami, ubezpieczeniem, czy samochodem w sposób tradycyjny, a nie przez Internet. Z naszego ostatniego badania opinii, przeprowadzonego w pierwszym kwartale 2021 roku wynika, że co prawda rośnie liczba emerytów surfujących w sieci, ale Internet wciąż nie jest dla nich „ułatwiaczem” życia. Zmiana myślenia w tym obszarze jest konieczna zwłaszcza w pandemii, gdy większość spraw trzeba po prostu załatwić online i nie można ich odkładać w nieskończoność – mówi Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.
Z ostatniego badania opinii Funduszu Hipotecznego DOM wynika, że 51 proc. ankietowanych w ogóle nie korzysta z Internetu, 19 proc. korzysta z niego czasami, a 28 proc. codziennie. Okazuje się, że dla większości badanych powyżej 60 roku życia Internet jest źródłem rozrywki i informacji, ale wciąż nie służy do załatwiania codziennych spraw związanych z administracją, zakupami, finansami, podróżami etc. Tylko 9 proc. ankietowanych biorących udział w badaniu Funduszu Hipotecznego DOM płaci rachunki w sieci, a 5 proc. robi zakupy online. Zdecydowana większość w Internecie czyta wiadomości lub ploteczki (łącznie 40 proc.), szuka przeróżnych porad (20 proc.), korzysta z mediów społecznościowych (16 proc.), słucha muzyki, ogląda YouTube lub korzysta z poczty elektronicznej (10 proc.).
- W mojej opinii potrzebna jest duża i ogólnopolska kampania edukacyjna dotycząca nie tyle samego korzystania z Internetu i bezpieczeństwa w tym obszarze, ale przede wszystkim praktycznych aspektów wykorzystania sieci do usprawnienia codziennego życia, do tzw. załatwiania sprawunków. Z naszych rozmów z seniorami wynika, że wciąż mają oni obawy, czy poradzą sobie z pewnymi zadaniami, czy nikt ich nie oszuka, czy coś, co jest załatwiane przez Internet jest w ogóle bezpieczne. Drugą barierą jest brak kontaktu z „prawdziwą” osobą, której na każdym etapie procesu można zadać pytanie, doradzić się, uzyskać pomoc. W przypadku „pani z okienka” i spraw administracyjnych, urzędowych, czy zdrowotnych załatwianych tradycyjną drogą zawsze można kogoś o coś zapytać. W świecie online nie zawsze jest to możliwe, a to powoduje, że osoby starsze nie chcą w ogóle próbować i zaczynać danego procesu.
Co można załatwić online?
1.
Sprawy urzędowe i administracyjne
W załatwieniu wielu spraw pomaga posiadanie Profilu Zaufanego. W uproszczeniu można powiedzieć, że to swoistego rodzaju podpis elektroniczny, czy też zestaw potwierdzonych danych, dzięki którym można w Internecie złożyć przeróżne podania i wnioski załatwiając spawy urzędowe i administracyjne bez konieczności tradycyjnej wizyty w urzędzie. Profil Zaufany może założyć każdy obywatel, który ma numer pesel. Można to zrobić przez Internet (np. za pomocą konta bankowego lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego) lub osobiście w niektórych urzędach czy bankach. Dzięki Profilowi Zaufanemu można m.in. uzyskać odpisy aktów stanu cywilnego, sprawdzić informacje o stanie swojego konta ubezpieczeniowego w ZUS, wznowić lub zawiesić działalność gospodarczą. Instrukcja krok po kroku jak założyć taki Profil Zaufany znajduje się na rządowej stronie Obywatel.gov.pl.
2.
Kwestie zdrowotne
Dobrym rozwiązaniem jest też Internetowe Konto Pacjenta, czyli bezpłatna aplikacja Ministerstwa Zdrowia, która wesprze w załatwianiu spraw zdrowotnych. Do logowania się potrzebny jest wspomniany powyżej Profil Zaufany lub dowód osobisty z warstwą elektroniczną (tzw. e-dowód). Można się też zalogować dzięki kontom internetowym, ale tylko wybranych banków np. PKO. Za pomocą Internetowego Konta Pacjenta można odebrać e-skierowanie oraz e-receptę (bez konieczności wizyty w gabinecie lekarskim), zmienić lekarza, pielęgniarkę lub położną podstawowej opieki medycznej, sprawdzić wynik testu na koronawirusa, dowiedzieć się o konieczności kwarantanny etc. Informacje krok po kroku jak założyć Internetowe Konto Pacjenta znajdują się na rządowej stronie Pacjent.gov.pl.
- 3.
Sprawy finansowe
Liczba osób korzystających z bankowości internetowej i mobilnej wciąż rośnie. Dzięki posiadaniu
e-konta bankowego można zapłacić przez Internet rachunki, zrobić pilne przelewy, płacić za zakupy zamawiane online etc. Okazuje się jednak, że przez Internet można załatwić również mnóstwo innych spraw związanych z finansami. Przez Internet można wziąć pożyczkę – po wejściu na stronę banku lub firmy pożyczkowej należy wypełnić wniosek online podając w formularzu podstawowe dane i czekać na informację, czy bank lub inna instytucja przyzna nam pożyczkę i w jakiej wysokości. W takich procesach nie trzeba iść do placówki bankowej i składać dokumentów w formie papierowej. Przez Internet można również wykupić ubezpieczenie (wypełniając wniosek w Internecie oraz wybierając opcję ubezpieczenia) i skorzystać z innych usług finansowych. Najważniejsze jest to, by korzystać tylko ze sprawdzonych serwisów internetowych dużych i znanych instytucji finansowych. Jeśli chcemy korzystać z bankowości internetowej lub załatwiać inne sprawy przez Internet warto zainstalować na swoim komputerze program antywirusowy i regularnie skanować komputer. Niektóre wersje takiego oprogramowania zapewniają dodatkową ochronę witryn bankowości internetowej.
4.
Sprawy związane z przemieszczaniem się
Przez Internet można kupić nie tylko bilety na samolot, pociąg, ale również na większość autobusów, czy prywatnych busów. U niektórych przewoźników zakup biletów odbywa się przez Internet, a w niektórych przypadkach również przez aplikację na telefon. W sieci lub przez aplikację można zamówić też taksówkę. Za pomocą Internetu można doładować większość kart miejskich uprawniających do przejazdów komunikacją miejską.
5.
Zakupy
Coraz większa liczba sklepów stacjonarnych (nie tylko spożywczych) wprowadziła możliwość robienia zakupów online. Po dodaniu produktów do koszyka można zapłacić m.in. przelewem tradycyjnym, za pomocą szybkich przelewów, blikiem lub kartą. Istnieje również możliwość zamówienia zakupów spożywczych w sieci, ale zapłacenia gotówką dopiero wtedy, gdy kurier dostarczy nam je pod drzwi. W internetowych sklepach można zrobić dziś każdego rodzaju zakupy od sprzętu RTV, AGD, mebli, kwiatów, ciuchów, sprzętu sportowego i innych sprawunków. W przypadku kupowania online warto sprawdzić jaką dana firma ma politykę dotyczącą zwrotów oraz ewentualnych reklamacji. W przypadku ciężkich sprzętów (np. mebli) warto upewnić się, że w cenie dostarczenia jest też wniesienie „zakupów” do domu, a nie dowiezienie ich na parking bez wnoszenia do mieszkania. Aby robić zakupy przez Internet trzeba zazwyczaj założyć konto w danym serwisie, podać swoje dane kontaktowe i nadać hasło. Zdarza się jednak, że można zrobić zakupy jako „gość” czyli osoba niezarejestrowana. Wtedy nie trzeba się logować. Wystarczy dodać zakupy do koszyka, przejść do formularza zamówienia, wybrać termin dostawy i formę płatności oraz kliknąć: „zamawiam”.
- 6.
Spotkania, wykłady i konsultacje
Dziś w Internecie odbywają się nie tylko video spotkania z lekarzami czy przedstawicielami różnych firm, ale również szkolenia, warsztaty, wykłady. Część z nich polega na tym, że słuchacz widzi na ekranie osobę prowadzącą wykład, ale część spotkań może być interaktywna, co znaczy, że uczestnika również widać, może on zadawać pytania, ma możliwość konwersacji z innymi uczestnikami. Internet można wykorzystywać również do rozmów i video spotkań z bliskimi. Najpopularniejszym programem do tego rodzaju spotkań jest Microsoft Teams. Zanim się go zainstaluje na komputer (warto go pobrać ze sprawdzonego miejsca, najlepiej ze strony producenta) warto sprawdzić, czy w naszym komputerze jest zainstalowana kamera. Naciskając przycisk połączenia można wybrać, czy ma być to tylko połączenie głosowe, czy również video. W okienku istnieje opcja włączenia lub wyłączenia głośnika podczas rozmowy, podobnie włączenia lub wyłączenia kamery.
*1 Badanie „Internet w życiu Polaków” przeprowadzone przez Kantar Polska na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji. Próba = 1042 osób w wieku 15+. Link do źródła: https://www.gov.pl/web/5g/internet-w-zyciu-polakow
*2 Badanie „Silverbook 2019”, KIGS i KANTAR