Zadłużony senior. Chce spłacać, choć nie ma z czego

Z najnowszych danych Krajowego Rejestru Długów (KRD) wynika, że Polacy mają 1,4 mld zł długów z tytułu niepłacenia za czynsz, wodę i prąd. Rodacy „wiszą” za mieszkanie (422 mln długu), radio i telewizję (162 mln zł), prąd (37 mln zł), wodę (5 mln zł), ogrzewanie (4,6 mln zł) i Internet (1,4 mln zł). Najlepiej z opłacaniem rachunków „domowych” radzą sobie seniorzy, choć ich emerytury są jednymi z najniższych w Europie.

Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM podkreśla, że choć ta grupa społeczna bardzo często boryka się z zadłużeniem, to spłata zobowiązań jest dla niej kwestią honorową.

 

Jak wskazuje KRD, średni dług za „rachunki domowe” wynosi ponad 3,5 tys. zł. Nie płacimy nie tylko za mieszkanie, prąd, wodę i Internet, ale przede wszystkim za telefon. Jak się bowiem okazuje Polacy zalegają operatorom telefonicznym 759 mln zł. Wracając do tzw. „rachunków domowych” – największe zadłużenie mają mieszkańcy dużych miast powyżej 100 tys. mieszkańców, ale gdy spojrzymy na największą liczbę dłużników, zauważymy, że mieszkają oni w małych miejscowościach do 10 tys. mieszkańców.

Z danych KRD wynika, że całkowite zadłużenie seniorów sięga 6 miliardów złotych, ale to właśnie oni najlepiej radzą sobie z regulowaniem bieżących wydatków, zwłaszcza jeśli chodzi o domowe rachunki, które opłacają w pierwszej kolejności. Faktycznie, w bazie KRD jest niecałe 92 tys. dłużników powyżej 56 roku życia. To ok. 0,8 proc. całej populacji w wieku 55+. Najwięcej zaległości mają osoby w wieku 36-55 lat (w rejestrze jest 166 tys. takich dłużników, co stanowi ponad 1,4 proc. tej grupy wiekowej) oraz osoby młode - do 35 roku życia. Długi tych ostatnich przekraczają 441 mln zł.

Komentarz Roberta Majkowskiego, Prezesa Funduszu Hipotecznego DOM

Regularnie prowadzimy badania dotyczące sytuacji finansowej seniorów, ich potrzeb oraz podejścia do zarządzania domowym budżetem. Z badania opinii, które przeprowadziliśmy w 2019 roku wynika, że osoby starsze są rzetelnymi, sumiennymi i lojalnymi klientami. Największą część domowego budżetu przeznaczają na opłaty stałe, takie jak czynsz oraz media. W następnej kolejności kupują zazwyczaj leki i żywność, dopiero później inne produkty. Emeryci, z którymi rozmawiamy na co dzień potwierdzają, że spłacanie swoich zobowiązań jest dla nich sprawą honorową. Ponad połowa osób, która zdecydowała się na rentę dożywotnią twierdziła, że najpierw chce przeznaczyć pozyskane w ten sposób środki na spłatę zadłużenia. W 2018 roku zapytaliśmy seniorów na co będą przeznaczać comiesięczne świadczenia, gdy już uregulują ewentualne zadłużenie i będą dostawali pieniądze co miesiąc. Zdecydowana większość (80 proc.) odpowiedziała, że na bieżące wydatki. Reszta z nich - na leki lub doraźną pomoc bliskim. Tylko 5 proc. respondentów powiedziało, że będzie odkładać pieniądze, by mieć jakieś oszczędności. *1 

Wśród najczęstszych sposobów poprawienia swojej sytuacji materialnej seniorzy wskazują najczęściej podjęcie dodatkowej pracy (36 proc.), pożyczkę u rodziny (11 proc.), w banku (7 proc.) lub parabanku (3 proc.). Co trzeci senior przyznaje, że szukałby wsparcia finansowego gdzieś indziej, grałby na giełdzie, w toto-lotka, ale nie ma pomysłu co dokładnie zrobić i jak się za to zabrać. Seniorom, którzy brali udział w badaniu, poza doradztwem finansowym, na pewno przydałoby się jakiekolwiek wsparcie. W większości deklarują jednak (tak odpowiedziało 56 proc.), że są zdani na siebie. Jeśli już ktoś im pomaga, to jest to najczęściej opiekun (15 proc.), sąsiedzi lub znajomi (5,5 proc.), rzadziej rodzina.

Przypomnijmy, że osoby starsze dysponują na co dzień niewielkim budżetem. Z opracowania dotyczącego sytuacji osób starszych w Polsce, opublikowanego w 2019 roku przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki społecznej wynika, że przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę w gospodarstwie domowym wyłącznie z osobami starszymi (w wieku 60 lat i więcej) to 1970 zł. Gospodarstwa te utrzymują się przede wszystkim z emerytur lub rent, które stanowią 77,9 proc. ich dochodów. *2 

Warto pamiętać, że każdy comiesięczny dochód będący wsparciem dla środków pozyskiwanych z emerytury lub renty jest dla seniorów ważny. Takim dochodem jest również renta dożywotnia. Z danych Związku Przedsiębiorstw Finansowych wynika, że średnie świadczenie z tego tytułu w Polsce wynosi 1000 zł. Jeżeli seniorzy dysponują środkami w wysokości 1970 zł miesięcznie to dodatkowy 1000 zł stanowi dla nich „podwyżkę” ok. 50 proc. Pamiętajmy jednak, że wysokość renty dożywotniej zależy nie tylko od płci i wieku osoby starszej, ale również posiadanej nieruchomości. Zdarzają się świadczenia w wysokości 3000 zł, a nawet 5000 zł.

 

*1 Badania opinii realizowane przez Fundusz Hipoteczny DOM metodą CATI w 2019 i 2018 roku na grupie 600 seniorów.

*2 Informacja o sytuacji osób starszych za 2018 rok, opublikowana w 2019 roku przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej