Ekspert podpowiada, jak dbać o zdrowie seniorów

21 i 22 stycznia to ważne daty w kalendarzu każdej wnuczki i każdego wnuczka. To właśnie w te dni świętujemy Dzień Babci i Dzień Dziadka. To oni współtworzą dziecięce wspomnienia – babcine obiady są najsmaczniejsze a dziadkowe historie najciekawsze, dlatego chcemy, by byli z nami w najważniejszych momentach naszego życia. Okazuje się, że istnieje kilka sposobów na to, by wzmacniać ich organizm, tak by jak najdłużej cieszyli się zarówno zdrowiem, jak i samodzielnością. O wskazówki zapytaliśmy Karolinę Łukaszewicz-Marszał, dietetyczkę kliniczną Fundacji Nutricia.

Jakie znaczenie ma ruch dla seniorów?

Regularna aktywność fizyczna ma zdecydowany, pozytywny wpływ na organizm, przede wszystkim poprawia krążenie krwi, co warunkuje lepsze dotlenienie tkanek, w tym mózgu. Aktywność fizyczna odgrywa znaczącą rolę prozdrowotną. Przyczynia się do zapobiegania i leczenia chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, a nawet niektórych nowotworów. Wpływa też korzystnie na zdrowie psychiczne, wzmacnia organizm i poprawia jego ogólną wydolność.

Aktywność ruchowa, zwłaszcza na świeżym powietrzu, sprzyja wydzielaniu endorfin, co prowadzi do poprawy nastroju czy zmniejszenia stresu. W społeczeństwie często panuje przekonanie, że aktywność fizyczna osób starszych powinna ograniczać się do powolnych spacerów, unikania dźwigania czegokolwiek cięższego i spędzania czasu na ławce w parku. Ten stereotypowy obraz wydaje się być daleki od zaleceń ekspertów, a także rzeczywistości wielu osób. Dziadkowie mogą bawić się z dziećmi na placu zabaw czy nawet biegać za jadącym rowerem wnuczkiem. Zalecenia WHO dla osób po 65. roku życia są równie wymagające, jak te dla osób młodszych. Osoby starsze powinny poświęcać tyle samo czasu na aktywność fizyczną co młodsi, czyli co najmniej 2,5 do 5 godzin umiarkowanej aktywności tygodniowo lub od 75 do 150 minut intensywnej aktywności. Co więcej, osoby w tej grupie wiekowej powinny także wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz poprawiające równowagę i koordynację, co jest kluczowe w zapobieganiu upadkom i poprawie ogólnego zdrowia.

Smacznie jak u babci, ale też zdrowo!

Zbilansowana dieta odgrywa kluczową rolę we wzmocnieniu organizmu, szczególnie u osób starszych, które są bardziej narażone na niedożywienie oraz związane z tym konsekwencje zdrowotne. Prawidłowo skomponowane posiłki powinny dostarczać odpowiednią ilość substancji odżywczych, energii, witamin i składników mineralnych. W 2024 roku pojawiły się nowe Normy żywienia dla populacji Polski, autorstwa dr n. roln. Ewy Rychlik, dr n. roln. Katarzyny Stoś, dr n. roln. Agnieszki Woźniak oraz dr hab. n. farm. Hanny Mojskiej, które są nowszą wersją zaleceń z 2020 roku tj. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Najnowszy raport wskazuje m.in. średnie zapotrzebowanie na białko wśród seniorów.

Białko jest niezwykle istotnym elementem diety, szczególnie osób starszych, ponieważ wspomaga regenerację tkanek i zapobiega utracie masy mięśniowej, czyli problemowi, który często towarzyszy procesowi starzenia. Jak dodaje Karolina Łukaszewicz-Marszał – po 65. roku życia zapotrzebowanie na białko wzrasta, co jest kluczowe dla utrzymania masy i siły mięśniowej, a także lepszej sprawności. Jednak tylko co druga osoba po 50. roku życia spożywa jego wystarczającą ilość. Dlatego niezwykle ważne jest, aby zadbać o białko w głównych posiłkach.

Warto, aby codzienne posiłki seniorów były bogate w produkty w białko jak mięso, ryby, jaja, produkty mleczne oraz nasiona roślin strączkowych. Przykładem takich posiłków mogą być: pieczony kurczak z warzywami, duszona ryba z kaszą, jajecznica z dodatkiem szpinaku. Takie dania dostarczają nie tylko białka, ale także innych cennych składników odżywczych, które wspierają zdrowie na co dzień.

Liczy się nie tylko ilość, ale też jakość dań

Gdy z wiekiem oraz zwiększającym się brakiem apetytu często spada ilość spożywanego pokarmu, mogą pojawić się niedobory białka, witamin i niektórych składników mineralnych. Z tego powodu należy zapewnić właściwą podaż składników pokarmowych, przy mniejszej ilości i objętości pożywienia. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy długotrwałym braku apetytu, wskazane może być wprowadzenie żywności medycznej specjalnego przeznaczenia.

- Smak potraw, które spożywają seniorzy, jest ważny, ponieważ osoby starsze często borykają się z trudnościami w przyjmowaniu pokarmu. Problemy te często mogą wynikać z wielochorobowości, częstszego przyjmowania leków, a także braku apetytu czy ograniczonej samodzielności. Wskutek tych trudności seniorzy mogą tracić chęć do jedzenia, co wpływa na ich stan odżywienia i jednocześnie zwiększa ryzyko niedożywienia, które jest wyjątkowo niekorzystne dla tej grupy wiekowej. Ważne jest, aby posiłki były zarówno prawidłowo zbilansowane, ale przede wszystkim smaczne i pachnące by pobudzić apetyt. W utrzymaniu odpowiedniego stanu odżywienia mogą pomóc zalecone przez lekarza produkty z kategorii żywienia medycznego, które w niewielkiej objętości zawierają cenne białko, energię i inne składniki odżywcze.

Bardzo ważna jest również regularność posiłków – pomaga ona w stabilizacji poziomu glukozy we krwi i utrzymaniu energii przez cały dzień. Warto pamiętać, że zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminy u osób po 65. roku życia utrzymuje się na podobnym poziomie, jak u młodych dorosłych. Dlatego, gdy z wiekiem oraz zwiększającym się brakiem apetytu często spada ilość spożywanego pokarmu, mogą pojawić się niedobory białka, witamin i niektórych składników mineralnych. Z tego powodu należy zapewnić właściwą podaż składników pokarmowych, przy mniejszej ilości i objętości pożywienia. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy długotrwałym braku apetytu, wskazane może być wprowadzenie żywności medycznej specjalnego przeznaczenia medycznego.

Jak możemy pomagać babci i dziadkowi w codziennych obowiązkach?

Z okazji Dnia Babci i Dziadka warto szczególnie podkreślić, jak ważna jest więź między pokoleniami oraz jak ogromną rolę odgrywają wnuczkowie w codziennym życiu swoich dziadków. Z biegiem lat, kiedy codzienne obowiązki stają się coraz większym wyzwaniem, ich obecność i wsparcie stają się niezastąpione. Pomoc w prostych czynnościach, takich jak gotowanie, sprzątanie czy przypominanie o lekach, pozwala dziadkom na zachowanie większej niezależności i czerpanie radości z codziennych aktywności.

Wnuczęta mają także wpływ na poprawę jakości życia swoich babć i dziadków, zwłaszcza gdy chodzi o wspólne spędzanie czasu przy stole. Zasiadanie do posiłków w gronie rodzinnym nie tylko wspomaga apetyt, ale także buduje silniejsze więzi, wprowadzając w życie seniorów ciepłą atmosferę i poczucie bliskości. Wspólne posiłki mogą być również okazją do rozmów, dzielenia się wspomnieniami.

Dodatkowo, wnuki, z pomocą rodziców, mogą zachęcać swoich dziadków do zdrowych nawyków żywieniowych, dbając o dostępność lekkich przekąsek w zasięgu ręki i regularne przypomnienie o posiłkach. Troska o dietę dziadków, pełną witamin i składników odżywczych, może być prostym, ale skutecznym sposobem na poprawę ich zdrowia i samopoczucia.

Równie ważnym aspektem w tych szczególnych relacjach jest walka z samotnością. Młodsze pokolenia mają możliwość organizowania spotkań rodzinnych, wyjazdów czy wspólnych spacerów, które pomagają dziadkom utrzymać kontakt z bliskimi, dzięki któremu nie czują się osamotnieni. Dodatkowo, dzięki nowoczesnym technologiom mogą pomóc dziadkom w utrzymaniu więzi z rodziną, ucząc ich obsługiwania telefonów, komputerów i aplikacji, które umożliwiają codzienny kontakt z bliskimi na odległość.

Pamiętajmy o potrzebach naszych babć i dziadków każdego dnia, tak by mogli cieszyć się zdrowiem jak najdłużej.