Niemal 1/4 Polaków to osoby po 60. roku życia. W ciągu dekady w wiek senioralny wejdzie już co trzeci z nas. W 2050 roku aż 40% mieszkańców naszego kraju będzie seniorami - Polska stanie się jednym z najstarszych społeczeństw europejskich, a Europa „najstarszym” kontynentem świata. Konsekwencja procesów demograficznych to duże zmiany m.in. w obszarach służby zdrowia i rynku pracy oraz zwiększone zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze w całej Europie.
– Już dziś w Polsce stwierdza się deficyt opiekunów osób starszych lub niesamodzielnych – w 11 spośród 16 województw brakuje wykwalifikowanych osób gotowych do podjęcia takiej pracy *1. Seniorzy żyją coraz dłużej, ale jakość ich życia bywa niesatysfakcjonująca.
Osoby starsze zmagają się ze złożonymi problemami zdrowotnymi, które wymagają coraz bardziej profesjonalnej opieki – mówi Marta Parafińska, dyrektor operacyjny Promedica24.
Połowa polskich seniorów skarży się na istotne ograniczenia w zakresie możliwości wykonywania codziennych obowiązków, jedna trzecia określa zaś stan swojego zdrowia jako zły lub bardzo zły *2. Osoby w jesieni życia zmagają się nie tylko z chorobami i ograniczeniami fizycznymi, ale również z samotnością czy koniecznością porzucenia dawnych zainteresowań.
Większość seniorów tworzy jedno lub dwuosobowe gospodarstwo domowe wraz ze swoim małżonkiem lub partnerem. Coraz rzadziej spotykane są rodziny wielopokoleniowe, w których młodsi mają możliwość opieki nad starszymi. Opóźniony wiek emerytalny, a często także brak odpowiednich umiejętności utrudniają otaczanie starszych osób profesjonalną opieką, uwzględniającą wszystkie jego potrzeby.
Wyzwania, jakie stawia starość
– Proces starzenia wiąże się z wieloma dolegliwościami - zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi. Osoby starsze często skarżą się na problemy ze wzrokiem czy ze słuchem, nierzadko posłuszeństwa odmawia im układ kostno-mięśniowy powodując znaczne ograniczenie mobilności. Po latach aktywności dokuczają przeciążone stawy i przebyte niegdyś urazy. Największym zagrożeniem dla codziennego funkcjonowania i życia są jednak choroby układu krążenia, nowotwory i cukrzyca. W przypadku chorego po udarze czy zawale, niezbędna jest profesjonalna, wszechstronna opieka świadczona przez osobę, która dobrze zna i rozumie specyfikę przebytej choroby, a także doskonale wie, jakie działania podjąć, aby zminimalizować jej negatywne następstwa. Należy pamiętać, że osoby te, często bardzo aktywne w życiu zawodowym i społecznym, są wciąż sprawne intelektualnie, a ograniczenia związane z niesprawnością, kalectwem, czy nawet zmęczeniem odczuwanym w trakcie wykonywania codziennych czynności powodują drażliwość, poczucie niższej wartości, prowadzą do frustracji i depresji. Przestrzeganie reżimu terapeutycznego i rehabilitacyjnego wymaga ciągłej motywacji i kreowania pozytywnego nastawienia do poddawania się procedurom medycznym i rehabilitacyjnym. Przeszkolony opiekun nie tylko pomaga w codziennych czynnościach i dbaniu o higienę, ale również aktywnie wspiera proces leczenia i rekonwalescencji, dbając o zaspokojenie potrzeb podopiecznego w zakresie aktywności fizycznej, rehabilitacji, ale również rozmowy czy zajęć stymulujących intelektualnie – podkreśla prof. Przemysław Mitkowski z Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Opiekun osoby starszej lub niesamodzielnej – wszechstronna rola
Opiekun osoby starszej to zawód wymagający profesjonalnej wiedzy z zakresu medycyny, pielęgniarstwa, psychologii oraz andragogiki - zagadnień związanych z edukacją seniorów. Opiekun przede wszystkim dba o regularne przyjmowanie leków przez podopiecznego i realizowanie recept, a także pilnuje harmonogramu wizyt lekarskich i towarzyszy w nich seniorowi. Gdy wymaga tego stan zdrowia podopiecznego, opiekun przeprowadza również podstawowe ćwiczenia rehabilitacyjne i dba o inne aktywności fizyczne.
Opiekun to także godny zaufania przyjaciel, na którym senior lub osoba niesamodzielna w każdym momencie powinien móc polegać. Podopieczni często wymagają pomocy w codziennych, nawet najprostszych czynnościach – wiele starszych osób skarży się na trudności ze wstawaniem i kładzeniem się do łóżka, kąpaniem się czy ubieraniem. Czasami stan zdrowia nie pozwala na swobodne poruszanie się czy przygotowywanie posiłków, a nawet jedzenie. Zdarza się także, że postępująca choroba, na przykład Choroba Alzheimera zaburza funkcje poznawcze oraz pamięć – wówczas opiekun w szczególnie odpowiedzialny sposób planuje przebieg całego dnia podopiecznego i dba o jego bezpieczeństwo. Nie można zapominać o potrzebie kontaktu każdego człowieka ze znajomymi i przyjaciółmi. Tylko opiekun może pomóc w realizacji tych potrzeb, ograniczając poczucie samotności, izolacji i samotności.
Zawód: opiekun
– Profesjonalny opiekun osób starszych to osoba, która posiada zarówno ogromną wiedzę, jak i wrodzone predyspozycje. Seniorzy często wymagają cierpliwości, zrozumienia, a przede wszystkim empatii. Konieczne jest również solidne, rzetelne przygotowanie do wykonywania tego wymagającego zawodu. W Promedica24 szczególną uwagę przykładamy do szkoleń, które oferujemy opiekunom – pozytywnemu, otwartemu nastawieniu zawsze muszą towarzyszyć konkretne umiejętności. Przeprowadzamy kompleksowe szkolenia z zakresu opieki i pielęgnacji, pierwszej pomocy przedmedycznej, aktywizacji osób starszych z chorobą otępienną, a także warsztaty z użyciem kombinezonu geriatrycznego. Dbamy o to, aby każdy opiekun w przypadku zagranicznego wyjazdu mógł doskonalić znajomość języka obcego i czuł się swobodnie oraz bezpiecznie poza granicami Polski. Opiekunowie Promedica24 mogą liczyć na całodobowe wsparcie konsultanta – osoby o dużym doświadczeniu, która w każdej chwili jest gotowa odpowiedzieć na wszelkie pytania i rozwiać wątpliwości opiekuna. Kompleksowo zajmujemy się również wszelkimi formalnościami oraz dojazdami, tak, aby nasi opiekunowie mogli w pełni skupić się na zdobywaniu wiedzy i niezbędnych kompetencji.
Co trzeci Polak skończył już 60 lat, a Główny Urząd Statystyczny zapowiada stały wzrost udziału osób starszych w polskim społeczeństwie *3. Podobnie tendencje obserwowane są w większości europejskich państw. Ścieżka kariery opiekuna osoby niesamodzielnej jest co prawda wymagająca, ale warta uwagi – na rynku pracy potencjał tego zawodu stale rośnie.
*1 Barometr Zawodów, Prognoza na 2019: Relacja między dostępnymi pracownikami a potrzebami pracodawców - opiekunowie osoby starszej lub niepełnosprawnej
*2 Główny Urząd Statystyczny, Jakość życia osób starszych w Polsce, 2017
*3 Główny Urząd Statystyczny, Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050