Gdy mówi się o rekrutacji, zatrudnianiu i sposobach na pozyskiwanie nowych pracowników, którzy mogliby wnieść wiele do organizacji – analizuje się zazwyczaj kandydatów z pokoleń Y i Z, nazywanych często potocznie Zetkami i Millenialsami. Rzadko bierze się pod uwagę pokolenie tzw. baby boomersów, a więc kandydatów w wieku 50+. Tymczasem z raportu PwC Golden Age Index 2018 wynika, że do 2050 roku co drugi mieszkaniec krajów OECD będzie miał ponad 55 lat.
W rankingu aktywizacji zawodowej osób starszych Polska zajmuje 30. miejsce na 35 możliwych. Eksperci przekonują, że warto rozprawiać się z mitami dotyczącymi dojrzałych pracowników i dawać im szansę. Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM, twierdzi, że wielu seniorów, także ze względów finansowych, po prostu tej pracy… potrzebuje.
W Polsce stopa zatrudnienia osób w wieku 55-64 lata jest jedną z najniższych we wszystkich krajach OECD i wynosi 46,2 proc. Gdy spojrzymy na jeszcze starszych pracowników, w wieku 65-69 lat, stopa zatrudnienia w naszym kraju nie przekroczy nawet 10 proc. W rankingu przodują kraje takie jak Islandia, Izrael i Nowa Zelandia. Tam stopa zatrudnienia osób dojrzałych sięga 71 proc. a średnia dla wszystkich krajów OECD to 61 proc. *1
– Jest wiele powodów, dla których osoby dojrzałe chcą zostać na rynku pracy jak najdłużej. Jednym z nich jest dalsza chęć rozwijania się i podejmowania nowych wyzwań. Kolejnym jest chęć funkcjonowania „wśród ludzi”, gdyż przejście na emeryturę często kojarzy się z osamotnieniem i wykluczeniem. Najważniejszym powodem są jednak kwestie finansowe. Polskie świadczenia emerytalne są jednymi z najniższych w Europie, a to powoduje, że wielu seniorów nie chce, lecz… musi pracować. – Coraz większa liczba emerytów zdaje sobie sprawę, że musi znaleźć dodatkowy strumień pieniężny, który zasili ich domowy budżet, ponieważ samo świadczenie państwowe im nie wystarczy. Gdy przeprowadziliśmy badanie opinii wśród naszych klientów, okazało się, że głównym powodem, dla którego decydowali się na rentę dożywotnią również były finanse. Dzięki niej spłacili długi i inne zobowiązania finansowe – dodaje.
Bywa, że praca jest koniecznością
Jak wskazuje GUS, statystyczna emerytura w Polsce, wynosi średnio 2150 zł brutto, natomiast emerytura minimalna to obecnie 1063,57 zł brutto (czyli ok. 890 zł netto miesięcznie). Z cyklicznych raportów publikowanych przez ZUS wynika z kolei, że spośród 5,6 mln polskich emerytów aż 57 proc. dostaje świadczenia w wysokości od 1000 do 2200 zł, a to oznacza, że ponad 3 mln seniorów nie żyje na godziwym poziomie lecz wegetuje blisko granicy ubóstwa. *2 ONZ oszacowało, że kwota 1,9 dolara dziennie na osobę oznacza życie w skrajnym ubóstwie, a jeżeli od emerytur naszych seniorów odejmiemy opłaty za mieszkanie lub leki to zostanie niewiele więcej. W gorszej sytuacji są kobiety. To właśnie one m.in. ze względu na niższe stanowiska, niższe pensje, urlopy macierzyńskie i zasiłki opiekuńcze pobierają mniejsze świadczenia aniżeli mężczyźni. Blisko 70 proc. Polek na emeryturze dostaje świadczenia mniejsze niż 2,2 tys. zł. Wśród mężczyzn ten odsetek wynosi 32,6 proc. *3
- Dla takich osób praca jest koniecznością, a dorobienie do emerytury jednym ze sposobów na utrzymanie godziwego poziomu życia. Ci, którzy nie pracują mogą liczyć na alternatywne źródła gotówki, w tym rentę dożywotnią lub inne sposoby „spieniężenia” posiadanej nieruchomości np. wynajęcie jej, sprzedanie, zamiana mieszkania na mniejsze. Ci którzy chcą iść do pracy mogą pocieszać się myślą, że w ciągu najbliższych 10 lat liczba osób w wieku produkcyjnym ma maleć, a to oznacza, że będą wolne wakaty dla pracowników 55+. Najważniejsze jest to, by pracodawcy dostrzegli zalety tej grupy społecznej.
Zadanie dla pracodawców
W sieci jest mało ogłoszeń o pracę, na których „widać” osoby dojrzałe. W procesach rekrutacyjnych często stawia się na kandydatów młodszych. Oddzielną kwestią jest ścieżka kariery osób 55+, które już są zatrudnione w organizacjach. Często takiej ścieżki w ogóle nie ma. Kluczowe są również odpowiednio przygotowane szkolenia, dzięki którym osoby starsze nie będą wykluczone ze świata nowoczesnych technologii. Zwłaszcza, że w ciągu kolejnej dekady blisko 20 proc. miejsc pracy w OECD, które w tej chwili zajmują osoby 55+, jest zagrożona automatyzacją. *4
– Często spotykamy się ze stereotypami dotyczącymi efektywności i produktywności dojrzałych pracowników. Zdarza się, że ktoś wątpi w umiejętności takiej osoby, jej odporność na stres. Za większością stereotypów stoi również obawa o stan zdrowotny takiego pracownika. Prawda jest jednak inna. Dojrzały pracownik może wnieść dużo do organizacji w tym swoje wieloletnie doświadczenie, wiedzę ekspercką, pogodę ducha i lojalność – podkreśla Robert Majkowski. W firmie, którą zarządza konsultanci w dziale telefonicznej obsługi klientów to wyłącznie osoby 50+. To właśnie one świetnie odnajdują się w kontaktach z klientami, są niezwykle cierpliwe i empatyczne, co jest szczególnie istotne w budowaniu dobrej relacji z seniorami.
Eksperci podkreślają, że walka ze stereotypami to dopiero początek zmian, jakie powinny zajść po stronie pracodawców. Równie ważne jest dopasowanie miejsca i sposobu pracy do potrzeb osób starszych. Chodzi między innymi o umożliwienie im pracy w dogodnych godzinach, z dowolnego miejsca (także z domu), zaprojektowanie przestrzeni biurowej w taki sposób, by spełniała oczekiwania tej grupy społecznej, zainwestowanie w szkolenia i systemy motywacyjne. Takie podejście może nie być trudne, zwłaszcza, że wszystkie powyższe „zabiegi” są stosowane przez pracodawców względem młodszych pracowników. Czas na starszych…
*1 Ranking PwC Golden Age Index 2018
*2 https://www.forbes.pl/gospodarka/ile-bedzie-wynosic-emerytura-kobiet-i-jej-uchronic-sie-przed-ubostwem/e4s08jk
*3 https://www.forbes.pl/gospodarka/ile-bedzie-wynosic-emerytura-kobiet-i-jej-uchronic-sie-przed-ubostwem/e4s08jk
*4 Ranking PwC Golden Age Index 2018