Opuchnięte i zaczerwienione oczy to jeden z podstawowych objawów zapalenia spojówek. Dolegliwości często towarzyszy też obecność lepkiej wydzieliny. Symptomy mogą występować w jednym lub obojgu oczu. Stan taki może być spowodowany infekcją lub alergią. Niektóre rodzaje problemu są zaraźliwe i łatwo przenoszą się na drugą osobę. O wszystkim, co warto wiedzieć na temat zapalenia spojówek, mówi lek. Tomasz Tomczyk z kliniki Oko-Test z placówkami w Olkuszu i Nowym Targu.

Zapalenie spojówek może być wywoływane przez wirusy, bakterie lub alergeny. Problem o podłożu bakteryjnym i wirusowym może być łatwo przenoszony z osoby na osobę, natomiast w przypadku alergicznym rozwija się wyłącznie u osób predysponowanych na dane czynniki alergizujące. Główne oznaki zapalenia spojówek obejmują: uczucie obecności ciała obcego bądź piasku, zaczerwienie lub swędzenie oczu, a także bolesność powiek, nadmierne łzawienie, pogorszenie i przymglenie widzenia. Pojawia się również nadwrażliwość na światło, a także obecność śluzowej lub ropnej wydzieliny.

Częstotliwość i sezonowość problemu

Częstotliwość występowania zapalenia spojówek różni się w zależności od wieku, płci i pory roku. Jak mówi lek. Tomasz Tomczyk, najwyższa zapadalność występuje wśród dzieci poniżej siedmiu lat, kolejny szczyt przypada na przedział wiekowy od 22 do 28 roku życia, przy czym częściej problem występuje u kobiet.

– Również sezonowość ma znaczenie – mówi lekarz Oko-Test. – W grupie dzieci zapadalność jest najczęstsza w marcu, z kolei u innych grup wiekowych problem najczęściej pojawia się w maju. Alergiczne zapalenie spojówek, dotyczące ok. 15-40% populacji, występuje z reguły wiosną i latem. W przypadku zapaleń bakteryjnych, wskaźniki zapadalności są najwyższe od grudnia do kwietnia.

Rodzaje problemu

Najczęściej występujący typ dolegliwości ma podłoże wirusowe. Jest ono wysoce zaraźliwe i z dużą łatwością rozprzestrzenia się np. w szkołach czy innych zatłoczonych miejscach. Powoduje pieczenie, zaczerwienienie oczu i obecność dużej ilości wodnistej wydzieliny. Często wywoływane jest przez te same rodziny wirusów, co powodujące katar i ból gardła u osób z przeziębieniem.

Wysoce zaraźliwe jest też zapalenie spojówek o podłożu bakteryjnym. Infekcje tego typu zazwyczaj charakteryzują się występowaniem zaczerwienienia z obecnością dużej ilości lepkiej, ropnej wydzieliny. Ta forma zapalenia występuje często wraz z anginą.

Ostatni typ problemu ma podłoże alergiczne, a zapalenie spojówek o takim charakterze wynika z nadwrażliwości organizmu na alergeny. – Mogą być nimi pyłki, sierść zwierząt, dym papierosowy, spaliny samochodowe, środki czystości i inne czynniki środowiskowe. Warto przy tym wspomnieć, że problem o podłożu tego typu nie jest w żaden sposób zaraźliwy, a występuje jedynie u osób predysponowanych do powstania reakcji alergicznej. Objawy obejmują w tym przypadku zaczerwienienie oczu, łzawienie i swędzenie, a także obrzęk spojówek i powiek.

Jak można zarazić się zapaleniem spojówek?

Najczęstszą drogą zakażenia się jest bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi osoby zarażonej, zazwyczaj w wyniku kontaktu dłoń-oko. Inne formy obejmują zakażenie poprzez kontakt z wydzielinami własnymi, w których krążą wirusy lub bakterie obecne w momencie infekcji.

Stany zapalne często spotyka się również u osób korzystających z soczewek kontaktowych lub soczewek ozdobnych, niewłaściwie dbających o ich higienę (np. poprzez brak dezynfekcji rąk lub niewymienianie płynu do soczewek). Najczęściej jednak stany zapalne występują u dzieci, które zarażają się zdecydowanie najłatwiej. Dzieje się tak dlatego, że ta grupa wiekowa pozostaje w bliskim kontakcie z innymi, często nie przestrzegając przy tym zbyt dokładnie podstawowych zasad higieny.

Jak zapobiegać rozprzestrzenianiu?

Jeśli u danej osoby występują objawy zapalenia spojówek, za każdym razem powinna używać czystego ręcznika lub chusteczki. Ponadto trzeba również często myć ręce, a także starać się nie dotykać oczu. – Co istotne, bakterie mogą namnażać się w makijażu. Dlatego podczas infekcji lepiej starać się go nie stosować, ani z nikim nie dzielić się w tym czasie kosmetykami. W przypadku użytkowników soczewek kontaktowych, należy zaprzestać ich użytkowania do momentu wyleczenia.

Przebieg i wyleczalność

Z reguły zapalenie spojówek ma przebieg stosunkowo łagodny i jest łatwe do wyleczenia. W przypadku zapaleń wywoływanych przez wirusy, objawy nasilają się ok. 4-5 dnia infekcji, po czym ustępują w ciągu kolejnych 1-2 tygodni. Łączny czas trwania zapalenia o takim charakterze wynosi ok. 2-3 tygodni. Zapalenia o podłożu bakteryjnym trwają zdecydowanie krócej, bo od 7 do 10 dni. Dodatkowo można też skrócić czas choroby, poprzez wczesne zastosowanie antybiotyków w ciągu pierwszych dni wystąpienia objawów.

Choć powikłania w przypadku tej dolegliwości zdarzają się stosunkowo rzadko, to u niektórych pacjentów może dochodzić do komplikacji w postaci zapaleń rogówki bądź błony naczyniowej. Żeby uniknąć wystąpienia tego typu komplikacji, w każdym przypadku pojawienia się objawów, powinno się skorzystać z pomocy lekarza okulisty.