Choroba bliskiej nam osoby potrafi wywrócić nasze życie do góry nogami – zmieniają się nie tylko priorytety, potrzeby, ale nawet sposób postrzegania samego siebie. Pragnienia i dotychczasowe życie opiekuna schodzą na dalszy plan, a na pierwszy plan wysuwają się potrzeby chorego. Często zdarza się, że chcąc jak najlepiej zadbać o bliskiego, skupiamy się tylko na jego podstawowych potrzebach, głównie związanych z fizycznością. Wraz z Klaudią Łazuką, psycholożką z Puckiego Hospicjum podpowiadamy, jak właściwie wspierać w chorobie.

Nauczyć się nowej rzeczywistości

Nowa rzeczywistość związana z chorobą najbliższej nam osoby to czas, który jest bardzo wymagający – nie tylko dla samego chorego, ale także i jego opiekuna. – Pamiętajmy, że opiekunom jest równie ciężko, co chorym. Nowe wyzwania, problemy, rytm dnia – to elementy, z którymi większość z nas jak dotąd się nie spotkała. Dlatego nowej rzeczywistości dobrze jest uczyć się razem, odkrywać ją ramię w ramię z chorym – wyjaśnia Klaudia Łazuka, psycholożka z Puckiego Hospicjum. Choć wielu opiekunów może szybko popaść w spiralę dbania o podstawowe potrzeby, związane chociażby z podawaniem leków, zmianą opatrunków, trzymaniem właściwej diety czy wizytami lekarskimi, trzeba pamiętać, że to przede wszystkim relacja na linii chory-opiekun jest podstawą dobrej komunikacji i zrozumienia chorego. – Szukając odpowiedzi na pytanie, jak opiekować się bliskimi, często zapominamy o tym, jak ważne jest po prostu być. Łatwo jest zatracić się w codziennych obowiązkach, a to drobne gesty, którymi obdarowujemy chorego, są podstawą budowania dobrej relacji – mówi Klaudia Łazuka. – Często tak błahe czynności jak podanie herbaty, potrzymanie za rękę, wspólne wypicie kawy czy obejrzenie ulubionego serialu, dla chorych mają ogromną wartość. W lęku i strachu przed nieznanym, dają poczucie, że jest z nimi ktoś bliski, kto się nimi zaopiekuje najlepiej, jak potrafi, zachowa znane i lubiane elementy dnia, nie pozwoli umknąć tym drobnym, ale jak ważnym chwilom. To powoduje, że chorzy pomimo choroby, są w stanie zachować chociaż część dawnych rutyn i znaleźć bezpieczeństwo w nowej sytuacji – dodaje psycholożka.

Opiekun nie znaczy tylko pielęgniarz

W rozmowach z opiekunami chorych, często pojawia się wątek zagubienia się w roli „pielęgniarza”. Kiedy do naszej standardowej relacji z drugim człowiekiem nagle dochodzą wszystkie obowiązki związane z opieką, a my dajemy z siebie wszystko, by tylko sprostać nowym wyzwaniom, łatwo jest zapomnieć o tym, że opieka nad chorym to nie tylko zaspokajanie jego podstawowych potrzeb. – Opiekunowie chorych często borykają się z poczuciem winy, że robią za mało. Nie mają przecież specjalistycznego wykształcenia, wszystkiego muszą nauczyć się od zera, a przy tym nie zapominać o charakterze i potrzebach swojego bliskiego. Do tego dochodzi jeszcze ich normalna praca, obowiązki związane z własnymi rodzinami, dziećmi. To może przytłoczyć – mówi Klaudia Łazuka z Puckiego Hospicjum. To często prowadzi do mechanicznego prowadzenia niezbędnych czynności przy chorym, bo wszystko ponad to, kosztuje mnóstwo energii i emocji. – W takich momentach warto się na chwilę zatrzymać i przypomnieć sobie, że nasz chory to nadal ta sama osoba, z którą łączy nas wiele wspomnień. Tak, choroba przynosi nowe wyzwania, ale nie możemy zapominać o tym, że nasz chory to wciąż osoba, która potrzebuje nas nie tylko jako opiekuna, ale przede wszystkim osoby, z którą latami budowała relacje i ma silne więzi – wyjaśnia psycholożka. Choroba przynosi nie tylko nowe obowiązki dla opiekunów, ale przede wszystkim zmienia życie chorych, którzy nagle muszą zrezygnować z wielu czynności, które dotąd sprawiały im radość lub mogą je wykonywać tylko w asyście opiekuna. Spróbujmy więc postawić się na miejscu chorego i zastanówmy, co byśmy czuli, gdyby role się odwróciły. Co byłoby dla nas wtedy ważne? Czego by nam brakowało?

„Złe” emocje – u chorego i opiekuna

Eksperci niejednokrotnie podkreślają, że zarówno chorzy, jak i opiekunowie, muszą pozwolić sobie na przeżywanie całego wachlarzu emocji związanych z ich nową rzeczywistością. – Nie negujmy emocji, które nam towarzyszą. Chorzy i opiekunowie mają prawo się bać, zadawać trudne pytania, poruszać kwestie, które dotąd były tabu. Okażmy sobie wtedy prawdziwą czułość – po prostu bądźmy blisko, okazujmy sobie codzienne drobne gesty, które świadczą o naszym przywiązaniu do drugiej osoby. Moc gestów jest też motywem przewodnim tegorocznej kampanii Puckiego Hospicjum zachęcającej do przekazywania 1,5% podatku, „Nieśmiertelne gesty”. Szczegóły akcji dostępne na stronie www.niesmiertelnegesty.pl.

Jak podkreśla psycholożka, niejednokrotnie choroba jest w pewnym sensie okresem żałoby – za dawnym, utraconym życiem czy niezrealizowanymi planami. Opiekunowie często przechodzą od stanów bardzo skrajnych, takich jak zaprzeczanie, wyparcie, przez gniew, frustrację, aż do akceptacji choroby najbliższego. Z czasem opiekunowie przyswajają myśl, że stan chorego już taki pozostanie lub – że choroba będzie postępować. – Mimo wszystko, jeśli opiekun nie radzi sobie z towarzyszącymi mu emocjami lub po prostu potrzebuje się podzielić z kimś swoją rzeczywistością, zachęcam, by szukać pomocy. Może to być grupa wsparcia online lub forma bezpłatnej pomocy psychologicznej zapewniana przez lokalne MOPS-y czy GOPS-y. Najważniejsze, by nie zostać z problemami samemu – podsumowuje psycholożka.