Atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, jak i inne schorzenia o podłożu autoimmunologicznym dotykają obecnie coraz większej liczby osób. Zmiany widoczne na skórze często mają jednak swój początek dużo głębiej i mogą wynikać np. z dysfunkcji na poziomie mikrobioty jelitowej, co z kolei może prowadzić do braku równowagi w układzie immunologicznym i nadmiernej oraz nieprawidłowej odpowiedzi zapalnej. O przyczynach występowania stanów zapalnych skóry, ale też o skutecznych rozwiązaniach opowiada Magdalena Czerska, dietetyczka i trenerka ds. żywienia.
Wszystko ma swój początek w… jelitach i odporności?
Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która charakteryzuje się nadmiernym rogowaceniem naskórka, co prowadzi do tworzenia się łuszczących się plam na skórze. Jest to schorzenie wieloczynnikowe, w którym rolę odgrywają zarówno genetyka, jak i czynniki środowiskowe. Warto zwrócić także uwagę na związek łuszczycy z układem odpornościowym, w tym z odpowiedzią immunologiczną na poziomie śluzówek. - Układ odpornościowy w przebiegu łuszczycy jest nadmiernie aktywowany, co prowadzi do produkcji cytokin prozapalnych, takich jak interleukiny (IL-17, IL-23) i czynniki wzrostu. Te cytokiny mogą wpływać na różne tkanki, w tym na komórki śluzówki, co może prowadzić do zapalenia i dysfunkcji barierowej śluzówek.
Podłoże występowania choroby często znajduje się w jelitach, które pełnią kluczową rolę w utrzymaniu odpowiednio pracującego układu immunologicznego. Dobrostan jelit jest istotny nie tylko w kontekście zdrowia układu pokarmowego, ale tak naprawdę wpływa na cały organizm, w tym także na występowanie chorób o podłożu autoimmunologicznym, jak np. łuszczyca czy AZS. - Jeśli więc będziemy mieć do czynienia z brakiem równowagi mikrobiomu jelitowego, może być to przyczyną nadmiernej odpowiedzi zapalnej i pojawiania się zmian skórnych – dodaje ekspertka.
Programowanie odporności od pierwszych dni życia
Choroby autoimmunologiczne, takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS) czy łuszczyca, często mają swoje korzenie już w najwcześniejszych etapach życia, a nawet w okresie prenatalnym. Procesy, które zachodzą w ciągu pierwszych 1000 dni życia mają kluczowe znaczenie dla kształtowania się układu odpornościowego. To w tym czasie organizm uczy się, jak reagować na różne czynniki środowiskowe, co może wpływać na rozwój tolerancji immunologicznej lub predyspozycji do chorób autoimmunologicznych. Nawet w wieku prenatalnym dziecko jest narażone na różne czynniki, które mogą wpływać na jego zdrowie. Wczesna ekspozycja na antybiotyki, metale ciężkie i inne medykamenty może zakłócić naturalny rozwój układu immunologicznego, zaburzać równowagę mikrobiomu jelitowego, co ma bezpośredni wpływ na układ odpornościowy. - Z mojego doświadczenia gabinetowego wynika, że wiele problemów wynika z patologicznej, niezaopiekowanej ciąży, trudnego porodu i tego jak przebiega pierwszych 1000 dni życia, czyli tzw. programowanie mikrobiotyczne. W efekcie, wiele chorób może ujawniać się dopiero w dorosłym życiu, kiedy układ immunologiczny napotka specyficzne wyzwania środowiskowe lub inne czynniki wyzwalające.
Jak wspomagać organizm w radzeniu sobie z chorobami skóry?
Choroby skóry takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS) i łuszczyca nie tylko wpływają na wygląd skóry, ale również mogą znacząco obniżyć jakość życia pacjentów. Odpowiednie podejście do ich leczenia wymaga holistycznego spojrzenia na organizm, gdzie kluczową rolę odgrywają dieta, suplementacja oraz ogólne zarządzanie stanem zdrowia. Jedną z podstaw w radzeniu sobie z chorobami skóry jest dieta przeciwzapalna. Eliminacja produktów, które mogą przyczyniać się do stanów zapalnych, jest kluczowa. Produkty takie jak gluten, cukry i nabiał są uznawane za potencjalnych sprawców pogorszenia stanu skóry. Zamiast tego, zaleca się zwiększenie spożycia żywności bogatej w błonnik, warzyw niskowęglowodanowych oraz zdrowych tłuszczów, jak te zawarte np. w rybach morskich (źródła kwasów omega-3).
Wsparcie dietetyczne można uzupełniać przez suplementację, która odgrywa ważną rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznej i poprawie zdrowia jelit, co może przekładać się także na stan zdrowia i wygląd skóry. - Istnieje substancja, która posiada właściwości pre- i probiotyczne, które wspomagają zdrowie jelit i mogą przyczynić się do poprawy kondycji skóry i jest to bogate w immunoglobuliny colostrum. Warto przyjmować także suplementy takie jak omega-3, witamina D3 i cynk, które mogą pomóc zmniejszyć stany zapalne i wspierać procesy regeneracyjne skóry – dodaje ekspertka.
W leczeniu stanów zapalnych skóry ważne jest, aby zrozumieć, że każda choroba ma swoje korzenie nie tylko w fizjologii, ale także w emocjach. Dla wielu osób, zmaganie się z tą chorobą to codzienna walka, nie tylko z objawami na skórze, ale także z negatywnym wpływem na samopoczucie i zdrowie psychiczne. Często mówi się, że łuszczyca to nie tylko choroba ciała, ale też duszy, ponieważ stygmatyzacja, poczucie wstydu i izolacji społecznej mogą prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych, takich jak depresja czy lęki. Właśnie z tego powodu powstała kampania "Daj się odkryć", której celem jest zwiększenie świadomości na temat tej choroby oraz wsparcie osób nią dotkniętych, zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym.