Cukrzyca to choroba cywilizacyjna, która z każdym kolejnym rokiem stanowi coraz większy problem zdrowotny. W Polsce już dziś zmaga się z nią ok. 3 mln osób. A będzie ich więcej. Eksperci szacują, że do 2030 roku co dziesiąty Polak będzie miał niebezpiecznie podwyższone stężenie cukru we krwi. Choroba wpływa na cały organizm, w tym narząd wzroku, a jednym z jej powikłań jest retinopatia cukrzycowa. Prowadzi ona do uszkodzenia mikrounaczynienia siatkówki, a nie leczona nawet do ślepoty
- przypomina okulistka Justyna Krowicka, ordynatorka kliniki Gemini w Ostrawie, gdzie leczą się polscy pacjenci.
Promienie świetlne, które wpadają do ludzkiego oka, przenikają przez rogówkę, soczewkę i ciało szkliste, by w końcu dotrzeć do siatkówki. To najważniejsza część narządu wzroku. Stanowi ją tkanka złożona z ok 10 warstw.
- Siatkówka to błona wyścielająca wnętrze oka, odpowiedzialna za odbieranie bodźców wzrokowych. Bodźce te, przekształcane w impulsy elektryczne, przesyłane są przez nerw wzrokowy do mózgu, gdzie zamieniane są na obrazy. Gdy jakikolwiek etap tego złożonego procesu zostanie zaburzony, pojawiają się nieprawidłowości widzenia.
Jedną z najczęściej spotykanych chorób siatkówki jest retinopatia cukrzycowa.
- Schorzenie, na skutek utrzymywania się podwyższonego stężenia glukozy we krwi, prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki i naczyniówki oka, a w efekcie do ich pękania i wylewów krwi. Powikłania retinopatii cukrzycowej mogą nie tylko pogorszyć widzenie, ale doprowadzić także do odwarstwienie siatkówki i utraty wzroku.
Retinopatia cukrzycowa rozwija się wolno, a w początkowym okresie przebiega bezobjawowo lub daje jedynie dyskretne objawy. Na tyle wolno, że chory przyzwyczaja się do dyskomfortu. Więcej. Szacuje się, że co drugi chorujący na cukrzycę nie jest zdiagnozowany. Efekt?
- Statystyki pokazują, że ponad połowa chorych z retinopatią cukrzycową rozpoczyna leczenie dopiero w momencie, gdy wyraźnie zaczyna odczuwać problemy ze wzrokiem. Sygnały, jakie powinny nas zaniepokoić, a które mogę wskazywać na zaawansowane stadium retinopoatii to pogarszająca się ostrość wzroku, stopniowa lub nagła utrata wzroku, słabsze widzenie w ciemności, postrzeganie barw, jako mniej nasyconych, konieczność dłuższego przystosowania się oka do otoczenia w jasnym otoczeniu. Wśród innych zgłaszanych przez pacjentów objawów są pojawienie się “mętów” w polu widzenia, szczególnie w momencie patrzenia na duże, jasne powierzchnie, takie jak bezchmurne niebo lub jasny ekran komputera, czy zaburzenia widzenia polegające na wykrzywianiu się linii prostych.
Jakie osoby szczególnie powinny pamiętać o wizytach u okulisty, żeby zapobiec rozwojowi retinopatii cukrzycowej?
- Wśród czynników, które mają wpływ i mogą przyspieszyć rozwój choroby, jest m.in. długi czas trwania cukrzycy, chociaż badania pokazują, że u części osób podwyższony poziom glukozy może powodować uszkodzenie siatkówki jeszcze przed rozpoznaniem cukrzycy, poza tym nadciśnienie tętnicze, otyłość, palenie papierosów. Ryzyko wzrasta także w czasie ciąży oraz okresie dojrzewania.
Leczenie retinopatii cukrzycowej różni się w zależności od zdiagnozowanego typu zaawansowania oraz zbadanych nieprawidłowości.
- Wybór formy leczenia uzależniony jest od ciężkości objawów retinopatii oraz obecności i nasilenia obrzęku plamki żółtej. W przypadku niewielkich zmian zalecana jest większa kontrola leczenia cukrzycy, wprowadzenie leków wspomagających funkcje naczyń oraz regularna obserwacja podczas corocznego a nawet co półrocznego badania okulistycznego. Jeżeli jest konieczności wykonania jednak zabiegu, to najczęściej wykonywanymi w przypadku tego schorzenia, jest laseroterapia siatkówki, iniekcje doszklistkowe oraz witrektomia. Często łączy się terapię, żeby uzyskać jak najlepszy efekt. Placówka posiada nowoczesną pracownię laseroterapii, wykorzystywaną m.in. przy leczeniu retinopatii cukrzycowej, a także zaawansowany sprzęt wykorzystywany w diagnostyce chorób i schorzeń związanych z narządem wzroku.
W zapobieganiu i leczeniu retinopatii cukrzycowej ważna jest profilaktyka.
- Nieustannie zachęcamy pacjentów do regularnych wizyt u lekarza rodzinnego, a także cyklicznego mierzenia ciśnienia, poziomu cukru, czy wykonywania podstawowych badań krwi. Osoby, które zmagają się z nadciśnieniem i cukrzycą, powinny, oprócz regularnego przyjmowania leków i wizyt kontrolnych u lekarzy specjalistów, zadbać bezwzględnie o odpowiednią dietę oraz aktywność fizyczną. Badania pokazują, że regularne ćwiczenia aerobowe obniżają ciśnienie tętnicze i zwiększają insulinowrażliwość oraz poprawiają profil glikemii - podsumowuje lek. okulista chirurg Justyna Krowicka.