Nasze życie składa się z naturalnie po sobie następujących etapów. Ostatnim z nich jest śmierć, o której jakość możemy zadbać np. poprzez budowanie bliskich, pełnych miłości i zaufania relacji. Niestety w naszym społeczeństwie zagadnienia związane z umieraniem wciąż stanowią tabu. Aż 50% *1 badanych Polaków przyznaje, że nie jest w stanie rozmawiać z umierającą, bliską osobą, bądź towarzyszyć jej w ostatniej drodze życia. Dlaczego? Przecież rozmowa o śmierci pozwala ją oswajać, a unikanie jej buduje w nas jeszcze większe napięcie.

Dlatego Puckie Hospicjum pragnie zwrócić uwagę na ten trudny temat poprzez publikację drugiej edycji Raportu o Dobrym Umieraniu.

Bliskość w obliczu śmierci

Tematy związane ze śmiercią bez wątpienia nie są łatwe i stanowią dla nas duże emocjonalne obciążenie. Co prawda większość z nas deklaruje, że ważne jest pożegnanie i rozmowa z osobą umierającą (70%), jednak jedynie połowa uważa, że potrafiłaby to zrobić. Często zdarza się, że przez pojawiający się lęk pozwalamy, aby nasi bliscy odchodzili bez tak ważnego pożegnania. Ból po takiej decyzji potrafi zostać z nami na całe życie. Ostatnie rozmowy, choć przeważnie trudno je rozpocząć, zwykle przynoszą ulgę i spokój. Ważne, aby rozumieć, w jakiej fazie umierania znajduje się chory (zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym). Do konkretnego etapu należy dobrać sposób mówienia i wsparcia. Warto zadbać o odpowiednie warunki do rozmowy, takie jak czas, spokojne miejsce, wygodną pozycję bliskiego i własną, która pozwoli na zachowanie kontaktu wzrokowego i dotyku. Rozmowy o zbliżającej się śmierci to jedno z niezwykle trudnych przeżyć dla chorego i opiekuna, jednak otwartość w tym temacie pozwala nam na przygotowanie siebie, jak i bliskiej osoby na to, co nieuniknione. Udawanie nieświadomych tego, co przyniesie przyszłość, jedynie wzmaga w nas głęboko ukryty strach, który w pewnym momencie będzie paraliżował codzienność naszą i bliskich nam osób.

W obliczu śmierci ważne są również kwestie organizacyjne, a także prawne, których nagłe pojawienie się potrafi przytłoczyć i dołożyć nam kolejnych zmartwień. Wyniki przeprowadzonego badania pokazują, że preferencje pogrzebowe i ostatnią wolę partnera zna niecała połowa z nas (47%), matki – 44%, a ojca – tylko 36%. Boimy się często, że rozmowa o ostatniej woli wywoła przykre emocje i łzy. A może bliski po prostu chce nam powiedzieć, czego sobie życzy? Zaczyna temat, a my go zbywamy. Potem zostajemy z pytaniami: trumna czy urna, jaki cmentarz i rodzaj pogrzebu, co z domem oraz spadkiem? I z tysiącem innych wątpliwości. Dlatego szczera, empatyczna rozmowa z bliską nam osobą będzie ogromnym wsparciem dla nas samych, a także umożliwi nam honorowo spełnić ostatnią wolę zmarłego tak, jak tego sobie życzył.

Druga edycja Raportu o Dobrym Umieraniu

Kluczem do zmiany swojej perspektywy patrzenia na śmierć jest wiedza, której wielu z nas potrzebuje. Druga edycja Raportu o Dobrym Umieraniu ukazuje stosunek naszego społeczeństwa do tematów związanych z umieraniem, tłumaczy pewne zależności, które w obliczu tych trudnych spraw nami kierują, a także dostarcza czytelnikom praktycznych wskazówek, które pomogą zaufać bliskości i zrozumieć nasz ostatni etap życia - odejście. Raport skupia się na czterech głównych obszarach tematycznych. Każdy z rozdziałów został szeroko opracowany na podstawie przeprowadzonych badań:

• Jak rozmawiać w obliczu umierania, śmierci i żałoby?
• Jak przygotować się do śmierci swojej i bliskich?
• Jak towarzyszyć?
• Co warto wiedzieć? (blok różnorodnych informacji z zakresu opieki i życia przy osobie umierającej)

- Zagadnienie obecności i bliskości drugiego człowieka w życiu oraz śmierci stanowi powód, dla którego powstał kolejny raport. Istnienie i jego kres postrzegane przez pryzmat zaufania bliskim ludziom, troska o innych jako przejaw dbałości o siebie i obecność dzieci w procesie umierania – to niektóre z poruszanych w nim zagadnień. Publikacja prezentuje wyniki badania na temat przekonań Polaków dotyczących spraw ostatecznych oraz praktyczne wskazówki i narzędzia, które mogą pomóc w towarzyszeniu odchodzącym. Jakie mamy marzenia i pragnienia w obliczu śmierci? Jaka opieka i wsparcie są oczekiwane? Co powiedzieć umierającemu? Jak się zachować w obliczu nieuniknionego? Jak ogromne znaczenie ma nasza uważność na potrzeby osób w ostatniej drodze życia? Nasi eksperci, praktycy pracujący i towarzyszący na co dzień osobom odchodzącym, odpowiedzą na te pytania na podstawie doświadczenia z wielu chwil spędzonych przy łóżkach chorych, z ich bliskimi i rodziną – mówi Anna Jochim-Labuda Dyrektor Puckiego Hospicjum.

W drugiej edycji Raportu o Dobrym Umieraniu wykorzystano wyniki ogólnopolskiego badania opinii przeprowadzonego przez Puckie Hospicjum, aby poznać przekonania Polaków związane z tematem śmierci oraz ostatniej woli własnej i bliskich. Badanie ilościowe zostało zrealizowane techniką CAWI na reprezentatywnej grupie badawczej w grudniu 2021 roku. Treść badania, interpretacja jego wyników oraz wskazówki postępowania zostały opracowane przez zespół psychologów i specjalistów Puckiego Hospicjum, w oparciu o wieloletnie doświadczenie w pracy z ludźmi w ostatniej drodze życia i ich bliskimi. Opiekę naukową nad raportem sprawowała Dr Agnieszka Janiak - adiunkt na Wydziale Studiów Stosowanych Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu.

 

*1 Raport o dobrym umieraniu. Druga edycja: Zaufaj bliskości, Puckie Hospicjum, Puck 2022