Rehabilitacja po Covid -19. *1

dr Joanna Plak-Warecka

Osoby, które przechorowały Covid – 19, a ich stan zdrowia uległ pogorszeniu na skutek choroby, mogą skorzystać z kompleksowego programu rehabilitacji dla ozdrowieńców, który przygotował Narodowy Fundusz Zdrowia. Rehabilitacja trwa od 2 do 6 tygodni i obejmuje opiekę lekarską, pielęgniarską oraz wsparcie psychologiczne.

Do programu można przystąpić w ciągu 12 miesięcy od zakończenia leczenia. Świadczenia są oferowane w opcji: stacjonarnej ,uzdrowiskowej, ambulatoryjnej lub domowej. Usługi są realizowane na podstawie skierowania, które wystawia lekarz posiadający umowę z NFZ, po zakończeniu leczenia pacjenta.

Do skierowania dołączone są wyniki badań, stanowiące podstawę do jego wystawienia, takie jak:

• Rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa klatki piersiowej wraz z opisem;
• Aktualna morfologia z oznaczeniem CRP;
• Aktualne badanie EKG;
• Inne dokumenty medyczne związane z leczeniem Covd – 19

     Do rehabilitacji stacjonarnej, uzdrowiskowej są uprawnieni pacjenci, u których:

1). występują powikłania po Covid-19 w zakresie układów: oddechowego, krążenia, nerwowego, narządów ruchu (1-4 na podstawie oceny zawartej w karcie oceny objawów zespołu post – Covid 19). Ocena obejmuje następujące obszary:

• Pacjent nie odczuwa żadnych ograniczeń w życiu codziennym ani objawów takich, jak: duszność, zmęczenie, osłabienie mięśni, dolegliwości bólowe, zaburzenia pamięci, stany depresyjne lub niepokój – 0 pkt
• Pacjent może wykonywać wszystkie swoje zwykłe obowiązki, lecz nadal odczuwa objawy takie, jak: duszność, zmęczenie, osłabienie mięśni, dolegliwości bólowe, zaburzenia pamięci, stany depresyjne lub niepokój – 1 pkt
• Pacjent ma ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu, musi czasem rezygnować z lub minimalizować ilość codziennych aktywności i obowiązków albo też poświęcać na nie więcej czasu. Nadal odczuwa objawy takie, jak: duszność, zmęczenie, osłabienie mięśni, dolegliwości bólowe, zaburzenia pamięci, stany depresyjne lub niepokój, jednakże, nie potrzebuje pomocy innych osób w codziennym funkcjonowaniu – 2 pkt
• Pacjent ma ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu, nie jest w stanie wykonywać swoich zwykłych obowiązków i aktywności z powodu odczuwania objawów takich, jak: duszność, zmęczenie, osłabienie mięśni, dolegliwości bólowe, zaburzenia pamięci, stany depresyjne lub niepokój, jednakże jest w stanie zadbać o siebie bez pomocy innych osób – 3 pkt
• Pacjent ma poważne ograniczenia w życiu codziennym, nie jest w stanie zadbać o siebie bez pomocy innych osób i jest zależny od opieki innych z powodu odczuwania objawów takich, jak duszność, zmęczenie, osłabienie mięśni, dolegliwości bólowe, zaburzenia pamięci, stany depresyjne lub niepokój – 4 pkt

2) lub spadek siły mięśniowej (0-5 wg skali MRC)

• siła prawidłowa – 5 pkt
• zdolny do pokonania umiarkowanego oporu w zachowanym zakresie ruchu  - 4 pkt
• zdolny do wykonania ruchu w zachowanym zakresie ruchu, przeciwko sile grawitacji  - 3 pkt
• zdolny do wykonania ruchu w zachowanym zakresie, w warunkach zniesienia siły grawitacji  - 2 pkt
• przy próbie ruchu wyczuwalny skurcz mięśni – 1 pkt
• brak skurczu mięśni – 0 pkt

3) lub nasilenie duszności (2-3 wg skali mMRC)

• duszność występuje jedynie podczas dużego wysiłku fizycznego – 0 pkt
• duszność występuje podczas szybkiego marszu po płaskim terenie lub wchodzenia na niewielkie wzniesienie – 1 pkt
• z powodu duszności chory chodzi wolniej niż rówieśnicy lub idąc we własnym tempie po płaskim terenie, musi się zatrzymywać dla nabrania tchu – 2 pkt
• po przejściu ~100 m lub po kilku minutach marszu po płaskim terenie chory musi się zatrzymać dla nabrania tchu – 3 pkt
• duszność uniemożliwia choremu opuszczanie domu lub występuje przy ubieraniu się lub rozbieraniu – 4 pkt

Pakiet świadczeń dostępnych w ramach rehabilitacji poCovidowej obejmuje:

• kinezyterapię ze szczególnym uwzględnieniem treningu wytrzymałościowego, ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń efektywnego kaszlu, ćwiczeń ogólnousprawniających, ćwiczeń na wolnym powietrzu;
• opukiwanie i oklepywanie klatki piersiowej, drenaże ułożeniowe;
• inhalacje indywidualne;
• terenoterapię, treningi marszowe;
• balneoterapię – według indywidualnych wskazań;
• masaż leczniczy – według indywidualnych wskazań;
• hydroterapię, fizykoterapię – według indywidualnych wskazań;
• treningi relaksacyjne;
• edukację zdrowotną i promocję zdrowia, w tym np. naukę prawidłowej techniki używania inhalatorów, eliminację nałogów i innych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych, prozdrowotną zmianę stylu życia;
• leczenie dietetyczne – według indywidualnych wskazań;
• wspomaganie rehabilitacyjne schorzeń współistniejących.

Postępy w leczeniu można obserwować dzięki ponownej analizie odpowiedzi udzielonych w karcie oceny objawów zespołu post – Covid 19 (ocena dokonywana jest co najmniej trzykrotnie: po przyjęciu, w połowie leczenia, przed zakończeniem leczenia). Dodatkowo ocenie podlega nasilenie dolegliwości w skali od 0-10.

Ozdrowieńcy mogą skorzystać z zabiegów także w gabinetach fizjoterapii a nawet w domach. Do programu rehabilitacji w gabinecie fizjoterapii można przystąpić do 12 miesięcy od zakończenia choroby. Głównym wskazaniem jest utrzymująca się duszność mierzona na skali mMRC. Z rehabilitacji domowej mogą skorzystać pacjenci, którzy oprócz duszności mają również nasilone problemy z poruszaniem się, osłabione mięśnie (mierzone w skali MRC), jak również występuje u nich zespół słabości po pobycie na intensywnej terapii. Leczenie w gabinecie fizjoterapii lub w warunkach domowych, następuje na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza posiadającego umowę z NFZ.

Rehabilitacja trwa do 6 tygodni i jest realizowana w etapach:

• Wizyta wstępna, w trakcie której przeprowadzany jest wywiad medyczny z pacjentem oraz zostaje dokonana wstępna ocena uszkodzeń spowodowanych przez Covid.
• Wizyta terapeutyczna – w trakcie wizyty wstępnej zostają ustalone terminy wizyt terapeutycznych, w ramach programu przewidziane są trzy wizyty na tydzień. Rehabilitacja obejmuje treningi: oddechowe, wytrzymałościowe, interwałowe.
• Wizyta końcowa – przypada na zakończenie rehabilitacji, w jej trakcie ponownie się wykonywane testy, mające na celu ocenić skuteczność podejmowanych działań. Pacjenci otrzymują również wykaz ćwiczeń do samodzielnego wykonywania w domu.

Wykaz placówek, które oferują rehabilitację poCovidową w poszczególnych województwach, jest dostępny na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia.

 

*1 Opracowano na podstawie informacji zawartych na stronie : www.nfz.gov.pl