Wybrane zespoły i syndromy towarzyszące starości oraz starzeniu się

Część II

dr Joanna Plak-Warecka

Syndrom starego marynarza – występuje u osób w podeszłym wieku i polega na zwierzaniu się obcym ludziom, opowiadaniu im prywatnych/ intymnych szczegółów z życia, których często nie opowiedziałoby się członkom rodziny w myśl zasady, że o pewnych rzeczach lepiej rozmawiać z obcymi. Syndrom ocalałego został po raz pierwszy opisany przez W. G. Niderlanda, jako szczególny zespół zmian tożsamości i charakteru, występujący u ofiar Holocaustu; obejmujący: depresję, bezsenność, wycofanie z kontaktów z ludźmi, odczuwanie silnego lęku i poczucia winy wobec tych którzy nie przeżyli. Z czasem objawy się nasilają i dołączają do nich nowe, takie jak: strach przed głodem i nadmierne gromadzenie jedzenia na tą okoliczność, silne bóle głowy, natręctwa, zaburzenia świadomości, utrata samokontroli w różnych sytuacjach, zaburzenia snu i koszmary senne, apatia/poczucie bezradności, podwyższona czujność, obawa przed wystrzałami i hałasem (np. petardy, szczekanie psów), poczucie przegranego życia i związane z tym cierpienie psychiczne, obsesyjne myśli.

Taki zestaw cech można również przypisać osobom, które współcześnie ocalały z działań wojennych (sytuacja na Ukrainie)

Syndrom Doriana Greya – przejawia się w panicznym lęku przed starzeniem się organizmu i podejmowanymi w związku z tym czynnościami, mającymi na celu zachowanie jak najdłużej młodości. Osoby dotknięte tym syndromem nie akceptują procesu starzenia się i związanych z nim zmian w wyglądzie ciała. Aby go opóźnić, nadużywają zabiegów medycyny estetycznej, inwestują w kosmetyki mające przedłużyć młodość, ubierają się w stylu młodzieżowym i nieadekwatnym do wieku; kobiety stosują krzykliwy/bardzo wyrazisty makijaż. Obsesyjne myśli o starzeniu się prowadzą do nasilenia stanów lękowych, wywołują zaburzenia osobowości, skłaniają do autodestrukcyjnych zachować, w tym okaleczaniu ciała w celu zachowania „atrakcyjnego” wyglądu; a także mogą powodować depresję i wycofanie się z życia.

Syndrom Gauguina – występuje u osób, które ukończyły 40 lat i wiąże się z przeprowadzeniem u nich bilansu dotychczasowego życia oraz zdefiniowaniu swoich ról życiowych na nowo. Osoby dotknięte syndromem Gauguina zmieniają wyznawany system wartości, na nowo określają swoje cele i priorytety, co może prowadzić do rozpadu związków/ relacji, w których są. Liczy się dla nich możliwość realizacji marzeń, dokonania czegoś niezwykłego, o czym zawsze marzyli, ale na co brakowało im odwagi. W pogoni za marzeniami, mogą porzucić pracę i wyruszyć w daleką/życiową podróż. Na syndrom Gauguina narażone są osoby, które odczuwają dużą frustrację z dotychczasowego życia, ponieważ znacząco rozmija się ono z takim życiem jakie dla siebie wymarzyli. Czują one potrzebę zawalczenia o siebie, życia według własnych zasad, nawet kosztem utraty tego co do tej pory zbudowali.