Stan zdrowia polskich seniorów w czasie pandemii. Wybrane aspekty  *1

dr Joanna Plak-Warecka

Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej w 2020 i 2021 roku przeprowadził badania na temat stanu zdrowia i potrzeb seniorów w czasie pandemii. Próba badawcza objęła: 1118 osób (2020 rok) i 1009 osób (2021 rok) w podziale na pięć grup wiekowych: 60-65 lat, 66-70 lat, 71-75 lat, 76-80 lat, 81 lat+, 79.3% badanych (2020 rok)/ 68.8% (2021 rok) stanowiły kobiety.

Ankietowanym zadano 10 pytań dotyczących: stanu zdrowia, aspektów związanych z dostępem do usług medycznych/ zapotrzebowaniem na usługi medyczne/uzyskaniem i realizacją recept, poczucia osamotnienia związanego z restrykcjami i lockdownem, kondycji psychicznej i zapotrzebowania na wsparcie specjalisty w tym zakresie. Z uzyskanych wypowiedzi wynika, iż:

Pandemia wpłynęła na stan zdrowia i ogólny dobrostan seniorów. Wielu z nich nie posiadało wystarczającej wiedzy na temat Covid-19, co negatywnie wpływało na ich stan zdrowia psychicznego oraz poczucie bezpieczeństwa. W 2021 roku 70,9% ankietowanych wskazało, że pandemia przyczyniła się do pogorszenia ich kondycji fizycznej.

Seniorzy mieli problem z dostępem do usług medycznych (40,5% wskazań w 2020 roku; blisko 75% wskazań w 2021 roku), w szczególności do lekarzy specjalistów (blisko 61,5% w 2020 i 70,4% w 2021 roku), co utrudniło, a wręcz uniemożliwiło leczenie chorób przewlekłych i skutkowało rezygnacją z leczenia w blisko 1/3 przypadków (2020 i 2021 rok). W 2021 roku blisko 31,8% badanych miało problem z umówieniem się na wizytę stacjonarną do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a 36% nie mogło wykonać zleconych badań laboratoryjnych/kontrolnych.

W badaniu z 2021 roku pojawiły się dodatkowe pytania, m.in o zaufanie do lekarzy (46,3% ankietowanych potwierdziło, że ufa lekarzom; jednak dla 23,1% źródłem wiarygodnych informacji medycznych był Internet; 18,2% wierzyło mediom; zaś 12,4% znajomym i rodzinie); zaufanie do instytucji które docierają z informacjami do seniorów (42% ufa Uniwersytetom Trzeciego Wieku, na drugim miejscu uplasowały się lokalne instytucje działające na rzecz seniorów – 28% wskazań); czy potrzebę przeszkolenia się w zakresie korzystania z obsługi komputera i Internetu, w związku z rosnącą cyfryzacją poszczególnych usług (63,7% respondentów wskazało, że potrzebuje takiego przeszkolenia)

Większość osób bez problemu uzyskała e-receptę (blisko 86% odpowiedzi w 2020 roku i 90% w 2021 roku), jednocześnie wskazując że obawia się o możliwość wykupienia przepisanych lekarstw z powodu wprowadzonych restrykcji i zamykania aptek. (79% w 2020 roku)

Pandemia wpłynęła na zwiększenie odsetka osób odczuwających samotność (blisko 50% badanych w 2020 roku i 45,2% w 2021 roku) z powodu wprowadzonych restrykcji, skutkujących brakiem możliwości bezpośredniego kontaktowania się z bliskimi, znajomymi i porozmawiania z nimi/uzyskania wsparcia emocjonalnego (blisko 16% odpowiedzi w 2020 roku i blisko 30% w 2021 roku). Jednocześnie seniorzy nie wskazywali na potrzebę skorzystania z pomocy specjalisty (psychologa) w związku z pogorszeniem stanu zdrowia psychicznego (86% wskazań na „nie” w 2020 roku i blisko 76% w 2021 roku), mimo że 70% ankietowanych uznało, że stan ich zdrowia psychicznego pogorszył się w wyniku pandemii (2021 rok).

Porównanie wyników obydwu badań dowodzi, że w odstępie roku, nie pojawiły się nowe problemy, natomiast dotychczas zdiagnozowane uległy pogłębieniu.

 

*1  Źródło: Raport z badania „Zdrowie w pandemii”, Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej, 2020 rok oraz Raport z badania: „Potrzeby i zdrowie Seniorów podczas pandemii COVID-19” , 2021 rok