Emerytury w Polsce – kapitał początkowy *1.

dr Joanna Plak-Warecka

Kapitał początkowy- jest to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, odprowadzanych przed 01.01.1999 r. Jest ona wyliczana w oparciu o staż pracy i zarobki osiągane w omawianym okresie; z uwzględnieniem współczynnika, służącego do obliczenia części socjalnej.

Kapitał początkowy jest ustalany w dwóch przypadkach:

• dla osób urodzonych po 31.12.1948 r. jeśli były zatrudnione/samozatrudnione i przed 01.01.1999 r. opłacały składki na ubezpieczenie społeczne lub
• dla osób urodzonych przed 01.01.1949 r. jeśli spełniły łącznie następujące warunki: osiągnęły ustawowy wiek emerytalny po 31.12.1998 r. + złożyły po raz pierwszy wniosek o emeryturę po 31.12.2008 r i jednocześnie wystąpiły o wyliczenie świadczenia według nowych zasad + mają staż ubezpieczeniowy w wymiarze minimum 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn + po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego nadal pracowały i opłacały składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Do dokumentów potwierdzających staż ubezpieczeniowy przed 01.01.1949 zaliczamy w szczególności: świadectwa pracy, zaświadczenia pracodawców, legitymacje ubezpieczeniowe zawierające wpis o okresach zatrudnienia, umowy o pracę, legitymacje służbowe, uwierzytelnione kopie dokumentów lub ich odpisy wydane przez archiwum, zeznania świadków-byłych współpracowników, zaświadczenia z Urzędu Pracy i/lub Ośrodka Pomocy Społecznej (jeśli były pobierane zasiłki), książeczka wojskowa, zaświadczenie z uczelni z informacją o ukończeniu studiów i czasie trwania nauki.

Do dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzenia przed 01.01.1949 r. zaliczamy w szczególności: zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wydane przez pracodawcę, legitymację ubezpieczeniową z wpisami o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, kserokopie dokumentów wydane przez archiwa. Osoby, które potwierdzą staż ubezpieczeniowy, ale nie dostarczą dokumentów potwierdzających wysokość zatrudnienia będą miały wyliczoną wartość kapitału z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego, w stosownych proporcjach.

Przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego uwzględnia się następujący przelicznik okresów składkowych i nieskładkowych: każdy rok okresów składkowych liczony jest po 1,3% podstawy wymiaru *2 (liczą się pełne miesiące), zaś każdy rok okresów nieskładkowych – po 0,7% podstawy wymiaru (liczą się pełne miesiące). Warto podkreślić, że urlopy i okresy niewykonywania pracy z tytułu opieki nad dzieckiem liczone są tak jak okresy składkowe – po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok (liczą się pełne miesiące). Kapitał początkowy podlega corocznej waloryzacji.

Kapitał początkowy może być ponownie przeliczony jeśli zostanie spełniona jedna z dwóch przesłanek: odnajdą się dokumenty potwierdzające staż lub wysokość zarobków, które wcześniej nie mogły być złożone lub zmienią się przepisy o sposobie obliczania już ustalonego kapitału początkowego.

 

*1  Źródło: https://www.zus.pl/ dostęp 09.03.2023

*2   Podstawa wymiaru jest to wynagrodzenie, od którego były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne.