Emerytura obywatelska *1 - czy Polska jest na nią gotowa?
dr Joanna Plak-Warecka
Emerytura obywatelska, to świadczenie, które sprawdza się w dużo bogatszej niż Polska, Kanadzie.
Omawiane rozwiązanie polega na tym, że wszystkie osoby mieszkające na terenie kraju, przez odpowiednio długi czas, nabywają uprawnienia do minimalnego świadczenia emerytalnego, w jednakowej wysokości dla wszystkich. Wystarczy mieszkać w Kanadzie przez minimum 10 lat i osiągnąć wiek emerytalny; jednak świadczenie w pełnej wysokości przysługuje po minimum 40 latach mieszkania w tym państwie. Wysokość emerytury obywatelskiej nie jest uzależniona, ani od liczby przepracowanych lat, ani od wysokości zarobków. Jest wypłacana na zasadzie solidarności społecznej, a jej celem jest ochrona seniorów przed ubóstwem poprzez zapewnienie im środków umożliwiających zaspokojenie podstawowych potrzeb. Emerytura obywatelska stanowi jeden z filarów systemu emerytalnego. Jej wartość jest bardzo niska, dlatego osoby chcące zapewnić sobie w miarę godziwe życie na emeryturze muszą partycypować w pozostałych filarach emerytalnych.
W Polsce co jakiś czas powraca temat wprowadzenia emerytur obywatelskich. Szacowana wartość świadczenia byłaby mniejsza niż emerytura minimalna. Według obliczeń ekspertów, jeśli zostałaby wprowadzona w 2021 roku to jej wysokość wyniosłaby około 900 zł. Jednak zdaniem ekonomistów pokolenie współczesnych 30-40 latków prawdopodobnie uzyska tak niskie świadczenia, że emerytura obywatelska może okazać się dla nich atrakcyjna. Na chwilę obecną w Polsce istnieje świadczenie, o podobnych założeniach, co emerytura obywatelska. Jest to świadczenie honorowe *2. Uprawnienia do niego nabywają osoby, które skończyły 100 lat. Od 1 marca 2023 r. wysokość świadczenia wynosi 5540,25 zł brutto. Jest ono wypłacane co miesiąc, jako dodatek do emerytury. Jest przyznawane „z urzędu”, co oznacza że emeryt nie musi składać wniosku, by uzyskać uprawnienia do niego . Jeśli natomiast osoba, która skończyła 100 lat nie nabyła uprawnień do emerytury i tym samym jej nie pobiera, musi złożyć wniosek o przyznanie świadczenia obywatelskiego.
Odpowiadając na pytanie, czy Polska jest gotowa na wprowadzenie emerytury obywatelskiej, można z całą stanowczością odpowiedzieć przecząco. Nie ma na to środków.
*1 Opracowano na podstawie: https://www.gowork.pl/blog/20-emerytura-w-kanadzie-ile-wynosi-kanadyjski-wiek-emerytalny/ , https://www.gowork.pl/poradnik/4/zarobki/emerytura-obywatelska-co-to-jest-ile-wynosi/ , https://www.businessnavigator.pl/czym-jest-emerytura-obywatelska-i-komu-przysluguje/ , dostęp 24.04.2023
*2 Źródło: https://www.zus.info.pl/emerytura-po-100-latach/ , dostęp 27.04.2023