EMERYTURY STAŻOWE *1

dr Joanna Plak-Warecka

Emerytura stażowa z założenia przysługuje każdej osobie, która przepracowała wymagany okres czasu, odprowadzając z tego tytułu składki na ubezpieczenie emerytalne. Przy nabyciu prawa do świadczenia nie jest istotny wiek, a jedynie staż pracy.

W państwach UE nie funkcjonuje już takie rozwiązanie. Najdłużej było ono utrzymywane we Włoszech - do 2012 roku. Do tego czasu Włosi mogli przejść na emeryturę bez względu na wiek, po przepracowaniu 35 lat. W Polsce kwestia wprowadzenia emerytur stażowych była kilkakrotnie poddawana dyskusji. W 2021 roku zostały złożone dwa projekty ustawy o emeryturach stażowych. Jeden autorstwa NSZZ Solidarność, drugi – prezydencki.       

Projekt NSZZ Solidarność zakłada możliwość przejścia na emeryturę, bez względu na wiek, po przepracowaniu odpowiednio: 35 lat (kobiety) lub 40 lat (mężczyźni). Dodatkowym warunkiem jest zgromadzenie kapitału emerytalnego w określonej wysokości, umożliwiającej pokrycie wartości minimalnej emerytury w danym roku. Według szacunków kobieta, która rozpoczęłaby pracę w wieku 18 lat, mogłaby przejść na emeryturę już jako 53 - letnia osoba; zaś mężczyzna rozpoczynający pracę w wieku 18 lat, miałby możliwość przejścia na emeryturę w wieku 58 lat. Można łączyć pobieranie świadczenia z pracą, jednak z zastrzeżeniem, że w przypadku przekroczenia 130% przeciętnego wynagrodzenia, wypłata świadczenia zostaje zawieszona; zaś w przypadku osiągnięcia wynagrodzenia w przedziale 70-130% wartość emerytury stażowej ulega zmniejszeniu.

Projekt prezydencki zakłada możliwość przejścia na emeryturę, bez względu na wiek, po przepracowaniu odpowiednio 39 lat (kobiety) lub 44 lat (mężczyźni). W odróżnieniu od projektu NSZZ Solidarność, z emerytury stażowej mogą skorzystać także rolnicy. Warunkiem skorzystania z tego rozwiązania jest nie tylko staż pracy, ale również konieczność wypracowania świadczenia w wysokości nie niższej niż minimalna emerytura. Ponadto osoba zainteresowana emeryturą stażową, nie może być członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Według wstępnych obliczeń koszt wprowadzenia emerytur stażowych kształtowałby się następująco: w propozycji Solidarności, przy założeniu że wszyscy uprawnieni skorzystaliby z tego rozwiązania, wyniósłby 8,2 miliarda zł w pierwszy roku; 14,4 mld zł w kolejnym; następnie 13,1 mld; 11, 8 mld; 10,3 mld. Koszt wprowadzenia emerytur stażowych, zgodnie z założeniami projektu prezydenckiego przyczyniłby się do wzrostu wydatków na emerytury o 2,47 mld zł w pierwszym roku; o 4,4 mld zł w kolejnym; zaś w kolejnych latach systematycznie by malał.

 

81  Opracowano na podstawie: https://strefabiznesu.pl/emerytury-za-staz-pracy-2023-takie-beda-zmiany-jakie-zasady-beda-obowiazywac/ar/c3-17378733 , dostęp 24.04.2023; https://serwisy.gazetaprawna.pl/emerytury-i-renty/artykuly/8321404,emerytury-stazowe-do-sejmu-trafily-dwa-projekty-czym-sie-roznia.html , dostęp 24.04.2023