IKE czy IKZE?
dr Joanna Plak-Warecka
IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) umożliwiają gromadzenie oszczędności na poczet przyszłej emerytury. Jest to rozwiązanie dobrowolne, jednakże zalecane, zważywszy na prognozy według których składki płacone do ZUS, nie zagwarantują bezpieczeństwa finansowego na starość.
Chociaż nie ma przeciwskazań dotyczących posiadania obydwu kont jednocześnie, to każde z nich jest dedykowane innej grupie docelowej. I tak IKZE jest zalecane osobom z wysokimi zarobkami, gdyż wpłacone kwoty można odliczyć od podstawy opodatkowania PIT i tym samym zmniejszyć wysokość podatku, zaś IKE jest lepszym rozwiązaniem dla osób które planują z czasem ograniczyć aktywność zawodową i wycofać część środków.
Umowę o prowadzenie IKE/IKZE można zawrzeć z: funduszami inwestycyjnymi, podmiotami prowadzącymi działalność maklerską, zakładami ubezpieczeń na życie oraz bankami. Należy podkreślić, że środki na koncie może gromadzić jedna osoba, co wyklucza oszczędzania wspólnie ze współmałżonkiem.
Zarówno IKE, jak i IKZE może założyć osoba, która ukończyła 16 lat, z zastrzeżeniem, że do 18 roku życia może dokonywać wpłat na IKZE tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskuje dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę oraz w wysokości nieprzekraczającej tych dochodów.
Wpłaty na konta są obwarowane limitami. W przypadku IKE jest to maksymalnie 20 805 zł w 2023 roku (trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego), w przypadku IKZE – 8322 zł (1,2 krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego). Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą wpłacać na IKZE 12 483 zł. Zaletą gromadzenia oszczędności na indywidualnych kontach jest możliwość dostosowania wysokości i częstotliwość wpłat do własnych preferencji i możliwości, np. można wpłacać środki co miesiąc lub jednorazowo.
Gromadzenie oszczędności na indywidualnych kontach wiąże się także z ulgami podatkowymi. W przypadku IKE jest to 19% podatku od dochodów kapitałowych (podatek Belki), w przypadku IKZE – podatek Belki i odliczenie od podstawy opodatkowania PIT.
Wypłata środków następuje na wniosek oszczędzającego, po spełnieniu następujących wymogów: ukończenie 60 lat lub ukończenie 55 lat i nabycie uprawnień emerytalnych oraz spełnienie dodatkowego warunku, tj. dokonywanie wpłat na konto minimum w 5 dowolnych latach kalendarzowych lub wpłacenie ponad połowy wartości wpłat maksymalnie na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty zgromadzonych środków (IKE) lub ukończenie 65 lat i dokonywanie wpłat na konto minimum przez 5 lat kalendarzowych (IKZE). Wypłata środków z IKE, o ile następuje po nabyciu uprawnień, nie wiąże się z koniecznością odprowadzania podatku, w innym przypadku (wcześniejsza wypłata całościowa lub częściowa) wiąże się z koniecznością opłacenia podatku w wysokości 19%. Wypłata środków z IKZE jest związana z koniecznością zapłacenia podatku w wysokości 10%.
Warto podkreślić, że zarówno oszczędności gromadzone na IKE, jak i na IKZE podlegają dziedziczeniu.