Jak rozmawiać o śmierci z seniorem?

dr Joanna Plak-Warecka

Rozmowy na temat umierania są zawsze trudne. Można zaryzykować stwierdzenie, że człowiek nigdy nie jest w pełni gotowy, by swobodnie o tym mówić. Jego bliscy nie są natomiast gotowi, by go wysłuchać.

Jednak są one potrzebne, ponieważ pomagają wyjaśnić wiele spraw, rozwiać wątpliwości, uregulować sporne kwestie. Przydatna w tym procesie może być talia kart „Rozmowa o śmierci Cię nie zabije” wraz z poradnikiem. opracowana przez Barbarę Obarską i Annę Charko, w ramach projektu modelowego o tej samej nazwie. Karty są przyporządkowane do jednej z pięciu kategorii tematycznych: fundamenty (mogą być wykorzystane na początku rozmowy), zamykanie (żegnanie się i zamykanie swoich spraw), umieranie (jakość życia w ostatnich chwilach), beze mnie (co zostawię po sobie, jak inni będą mnie pamiętać, co się stanie z moim ciałem), odradzanie (jak trudne doświadczenie może dać coś pozytywnego). Każda z kart zawiera krótki tekst, który warto wzbogacić o pytania takie, jak m.in: jak rozumiesz to zagadnienie, co dla Ciebie znaczy, jak ważny jest ten temat dla Ciebie, jaki masz na to wpływ, jak możesz o to zadbać, co możesz zrobić by tak się stało, co masz na myśli, jak możesz o to zadbać, jaki przykład możesz podać, itp. Rozmowy mogą być prowadzone w gronie do dwóch do ośmiu osób.

Karty w sekcji „fundamenty” dotyczą następujących zagadnień: ustalić co ważniejsze- jakość życia czy długość życia; poczuć wdzięczność; nazwać co dobrego dała choroba/strata; być nieśmiertelnym, nazwać swoje trudne emocje, nazwać sens swojego życia; wspomnieć swoje trudne doświadczenia, które udało mi się przetrwać; przywołać coś, co pomaga mi odzyskać spokój; nazwać swoje najważniejsze wartości; ustalić jakich informacji mi brakuje.

Karty w sekcji „umieranie” dotyczą następujących zagadnień: uniknąć uporczywej terapii, zachować godność, umrzeć w domu, współdecydować o swoim leczeniu i opiece, mieć pełne informacje o swoim stanie zdrowia, mieć przy sobie bliską osobę, poradzić sobie z cierpieniem/bólem, odejść po swojemu, uzyskać zgodę bliskich na moje odejście, mieć dobrą śmierć, zachować świadomość.

Karty w sekcji „beze mnie” dotyczą następujących zagadnień: zostawić po sobie ślad, oddać swoje ciało na potrzeby nauki/medycyny; zadbać o bliskich, którzy zostaną beze mnie; zaplanować swój pogrzeb, zaplanować informowanie o swojej śmierci w serwisach społecznościowych, przekazać bliskim, by cieszyli się życiem beze mnie.

Karty w sekcji „zamykanie” dotyczą następujących zagadnień: wskazać osobę, która będzie mnie reprezentować, gdy….;zadbać o los swojego zwierzęcia, być pamiętanym jako…, pogodzić się z kimś lub wyznać/wybaczyć coś komuś, wybaczyć sobie/pogodzić się ze sobą, odpowiedzieć sobie na pytanie w co wierzę; wspomnieć kochaną osobę, która odeszła; pożegnać się z ważnymi dla mnie osobami, spisać testament, przekazać moje wspomnienia/wartości, pozamykać swoje sprawy, zrobić rachunek sumienia.

Karty w sekcji „odradzanie” dotyczą następujących zagadnień: doświadczyć radości/przyjemności, wykorzystać dobrze swój czas, zrealizować marzenia, pogodzić się ze stratą; żyć tak, aby móc odejść w każdej chwili; zmienić coś w swoim życiu.

Karty można pobrać ze strony internetowej: http://www.ludzieimedycyna.pl/wp-content/uploads/2020/06/talia2_A3_druk_ok-1.pdf /odczyt/15.06.2023 oraz samodzielnie wydrukować.