Fazy przechodzenia na emeryturę według Roberta Atchleya *1

dr Joanna Plak-Warecka

Koncepcja „faz przechodzenia na emeryturę”, opracowana przez wybitnego gerontologa, to gotowe scenariusze zachowań adpatacyjnych, związanych z tym procesem. Warto podkreślić, że są to procesy indywidualne i nie każda osoba musi przejść przez wszystkie opisywane etapy.

Faza I – przedemerytalna

W tej fazie perspektywa emerytury jest jeszcze odległa. Kojarzy się ona w sposób pozytywny, jako moment w życiu, w którym będzie możliwe odpoczywanie, realizacja pasji/ hobby, podrożowanie. Dopiero pod koniec tej fazy pojawiają się plany dotyczące, w szczególności, zabezpieczenia materialnego przyszłości.

Faza II – emerytura

Emeryci, kończąc aktywność zawodową, najczęściej podążają takimi ścieżkami, jak: 1). miesiąc miodowy, czyli nadrabianie czasu i realizacja czynności, które nie mogły być realizowane w okresie aktywności zwodowej (np. podróże, hobby) 2). Natychmiastowa rutyna emerytalna – realizowanie zaplanowanych czynności, typowych dla życia emeryta, jak: zakupy, spacery 3). Odpoczynek i relaks – niski poziom aktywności, (czasowe) zwolnienie tempa życia na rzecz wypoczynku.

Faza III – rozczarowanie

Nadmiar wolnego czasu okazuje się frustrujący, a planowanie czynności już tak nie cieszy. Dodatkowo nie ma możliwości realizowania wcześniejszych planów z powodów zdrowotnych, finansowych lub osbistych. Jeśli senior nie będzie podjmował żadnych aktywności, ta faza może potrwać do końca jego życia, a tym samym nie zyska szansy na realizację kolejnych etapów, o których mowa poniżej.

Faza IV – reorientacja

Dla tej fazy typowa jest analiza czasu spędzonego na emeryturze oraz czynności realizowanych w tym okresie. Są to analizy kluczowe dla okeślenia poziomu zadowolenia, zdefiniowania własnego potencjału, zasobów oraz oczekiwań. Jeśli analiza wypadnie niepomyślnie i dotychczasowa rzeczywistość emerytalna rozczarowuje, wtedy senior może określić jakie działania podjąć, by zmienić swoją sytuację. Jeśli nie zrobi nic, jego starość będzie smutna i przygnębiająca.

Faza V – rutyna emerytalna

Tą fazę cechuje równowaga, stabilizacja, związana z przystosowaniem do życia na emeryturze i realizacją codziennych, zaplanowanych czynności. Niektórym udaje się osiągnąć tą fazę od razu po przejściu na emeryturę. Jednak większość dochodzi do niej, metodą prób i błędów.

Faza VI – przerwanie

Stabilność i przewidywalność związana z życiem na emeryturze może zostać przerwana przez niespodziewane zdarzenie, takie jak np. poważna choroba, utrata sprawności; w tym także utrata stabilności finansowej na skutek konieczności ponoszenia dodatkowych, nieprzewidzianych wydatków. Przerwanie może być również spowodowane decyzją o powrocie do pracy; także z pominięciem wcześniej wymienionych faz.

 

*1  https://psychologdlaseniora.pl/przed-emerytura/6-faz-przechodzenia-na-emeryture/ odczyt 28.05.2024