Polskie społeczeństwo jest jednym z najszybciej starzejących się w Europie. Za 40 lat stosunek osób w wieku nieprodukcyjnym do osób w wieku produkcyjnym

może osiągnąć najwyższy (po Rumunii) poziom w całej Unii Europejskiej. Realizacja kompleksowej polityki senioralnej nabiera więc strategicznego znaczenia dla przyszłości Polski. Dyskusja w tym obszarze zainaugurowała Międzynarodowy Kongres Zdrowego Starzenia, który rozpoczął się dziś w Warszawie. W spotkaniu udział biorą przedstawiciele rządu, posłowie i senatorowie oraz eksperci z kraju i zza granicy.

 

Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej (ZDPS) na lata 2014-2020, zostały przyjęte przez polski rząd 24 grudnia 2013 roku. To pierwszy dokument strategiczny tego typu. Zakłada on m.in. wspieranie inicjatyw na rzecz aktywnego starzenia się w dobrym zdrowiu, większy udział seniorów w życiu społecznym, jak najpełniejsze wykorzystanie potencjału osób 50+ na rynku pracy oraz budowę solidarności międzypokoleniowej.

Potrzebę wdrożenia aktywnej polityki na rzecz zdrowego starzenia się uzasadniają niepokojące dane demograficzne - rosnąca średnia długość życia przy jednoczesnym trwałym spadku liczby narodzin. Według danych GUS w najbliższym ćwierćwieczu o prawie 4 miliony spadnie liczba osób w wieku produkcyjnym, a ludność Polski zmniejszy się o 2,1 miliona. W analogicznym okresie oczekiwane jest podwojenie się liczby obywateli powyżej 65 lat. Oznacza to, że na jedną osobę w wieku emerytalnym przypadną zaledwie dwie pracujące. Jednocześnie w znacznym stopniu zwiększy się udział w populacji osób w wieku późnej starości (80 lat i więcej) - z około 3,5% populacji obecnie do ponad 7,2%. W roku 2035 takich osób będzie w Polsce ponad 2,5 mln. Trend ten stanowi zagrożenie dla kondycji polskiej gospodarki, która straci piątą część kapitału ludzkiego i obciążona zostanie kosztami opieki medycznej i socjalnej nad rosnącą liczbą osób starszych. Problem jest tym bardziej istotny, że obecnie już ponad połowa osób w wieku przedemerytalnym ma problemy zdrowotne. Bieżące trendy demograficzne wskazują, że tendencja ta będzie się pogłębiać.

Pierwszą sesję plenarną Kongresu pt. „Długofalowa Polityka Senioralna w Polsce 2014-2020 – strategia i realizacja” otworzył Władysław Kosiniak-Kamysz, Minister Pracy i Polityki Społecznej, który zaprezentował założenia Długofalowej Polityki Senioralnej. Następnie paneliści, w większości aktywnie zaangażowani w tworzenie polityki senioralnej, ale również odpowiedzialni za jej realizację, zostali poproszeni o ocenę efektów programu z perspektywy 1,5 roku jego funkcjonowania.

Wśród największych osiągnięć zostały wskazane działania na rzecz wprowadzenia rozwiązań prawnych, regulujących realizację polityki senioralnej, w tym utworzenie stałej sejmowej Komisji Polityki Senioralnej. To właśnie efektem pracy komisji było uchwalanie ustawy o osobach starszych, która nakłada na rząd obowiązek bieżącego monitorowania sytuacji osób starszych (w wieku 60+),
z uwzględnieniem sytuacji demograficznej oraz dochodowej, warunków mieszkaniowych, aktywności zawodowej, sytuacji rodzinnej, sytuacji osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, aktywności społecznej i obywatelskiej oraz edukacyjnej, kulturalnej, sportowej, rekreacyjnej, a także informacji o stanie zdrowia oraz dostępności i poziomie usług socjalnych. Celem monitoringu ma być przygotowywanie wieloaspektowej diagnozy sytuacji osób starszych, usystematyzowanie zadań z zakresu polityki senioralnej realizowanych obecnie oraz zapewnienie ich ciągłości, adekwatności, kompleksowości i spójności.

Uczestnicy panelu poświęcili również sporo uwagi wyzwaniom, przed którymi stoi polskie społeczeństwo oraz rząd. W ocenie prof. dr hab. Piotra Błędowskiego z Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH – „Pomimo bardzo dobrze zdefiniowanych celów oraz obszarów działań, polska polityka senioralna musi być modyfikowana, z uwagi na nieustanie zmieniające się uwarunkowania oraz otoczenie społeczne”.

Wśród obszarów wymagających szczególnej troski wskazane zostały także zagadnienia związane z aktywizacją zawodową osób starszych. Zdaniem Bogusława Chraboty, redaktora naczelnego dziennika „Rzeczpospolita” – „Problemem jest pogodzenie konieczności aktywizacji młodych, przeciwdziałania emigracji, z aktywizacją starszych”. Jak zauważył prof. Bolesław Samoliński, Przewodniczący Rady Polityki Senioralnej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej  – „Partnerstwo międzypokoleniowe w miejscu pracy jest misją dla pracodawców i Ministerstwa Gospodarki”.

Zdaniem Władysława Kosiniaka-Kamysza, Ministra Pracy i Polityki Społecznej, jednym z priorytetów dla państwa powinien być rozwój tak zwanej srebrnej ekonomii, w tym dostępu do wyspecjalizowanych usług geriatrycznych – „Srebrna ekonomia, a więc produkty i usługi dedykowane dla seniorów, pozwalają podnieść standard życia osób starszych, a jednocześnie na tworzenie miejsc pracy dla młodych".

Dyskusję podsumował prof. Bolesław Samoliński, wskazując, że kluczowe znaczenie poza stworzeniem ram prawnych, ma zmiana postaw osób starszych. W opinii prof. Samolińskiego
– „Najlepsze ramy polityki senioralnej nie zastąpią aktywizacji osób starszych na poziomie podstawowym.”

Polityka senioralna była również tematem drugiej sesji plenarnej pt. „Zdrowe i aktywne starzenie się – wizja Europy 2050”. Dyskusję otworzył prof. Jean Bousquet, Przewodniczący Światowego Sojuszu przeciwko Przewlekłym Chorobom Układu Oddechowego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Eksperci zgodnie ocenili, że realizacja integrowanej polityki senioralnej na poziomie międzynarodowym stanowi jedno z głównych wyzwań dla Europy. Jako przykład dobrych praktyk wskazano doświadczenia oraz rozwiązania wprowadzone w Polsce. Zdaniem prof. Jeana Bousquet, Przewodniczącego Światowego Sojuszu przeciwko Przewlekłym Chorobom Układu Oddechowego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) – „Polska jest pierwszym krajem, który zajął się profilaktyką związaną z aktywnym starzeniem się, a polityka senioralna w Polsce zgadza się idealnie z wytycznymi unijnymi”. W ocenie Emily Sinnott z Banku Światowego – „Polska ma bardzo dobre systemy informacji zdrowotnej, wyzwaniem jest wykorzystywanie tych danych w praktyce”.

 

INFORMACJE NA TEMAT SESJI

I sesja plenarna Kongresu:

DŁUGOFALOWA POLITYKA SENIORALNA W POLSCE 2014-2020 – STRATEGIA I REALIZACJA

Wykład wprowadzający: Władysław Kosiniak-Kamysz, Minister Pracy i Polityki Społecznej

Moderator: Bogusław Chrabota, redaktor naczelny dziennika „Rzeczpospolita”

Uczestnicy panelu:

• Władysław Kosiniak-Kamysz, Minister Pracy i Polityki Społecznej
• Bogusław Ulijasz, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki
• Igor Radziewicz-Winnicki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
• Grażyna Henclewska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki
• Michał Szczerba, Przewodniczący Komisji Polityki Senioralnej Sejmu RP
• Tomasz Latos, Przewodniczący Komisji Zdrowia Sejmu RP
• Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński, Przewodniczący Rady Polityki Senioralnej przy Ministrze Pracy
• i Polityki Społecznej
• Prof. dr hab. Piotr Błędowski, Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH
• Krystyna Lewkowicz, Prezes Fundacji „Ogólnopolskie Porozumienie Uniwersytetów Trzeciego Wieku”

 

II sesja plenarna Kongresu:

ZDROWE I AKTYWNE STARZENIE SIĘ – WIZJA EUROPY 2050

Wykład wprowadzający: Prof. Jean Bousquet, Przewodniczący Światowego Sojuszu przeciwko Przewlekłym Chorobom Układu Oddechowego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)

Moderator: Prof. dr hab. Bolesław Samoliński, Przewodniczący Rady Polityki Senioralnej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej

Uczestnicy panelu:

• Prof. Asghar Zaidi, specjalista w zakresie międzynarodowej polityki społecznej, Uniwersytet w Southampton
• Prof. Jean Bousquet, Przewodniczący Światowego Sojuszu przeciwko Przewlekłym Chorobom Układu Oddechowego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
• Emily Sinnott, Senior Economist, Poverty and Equity Global Practice, Bank Światowy
• Manfred Huber, Koordynator ds. Zdrowego Starzenia, Niesprawności i Opieki Długoterminowej, Biuro Regionalne WHO na Europę
• Brian O’Connor, Dyrektor European Connected Health Alliance

 

Organizatorzy:

Fundacja na Rzecz Zdrowego Starzenia się oraz European Connected Health Alliance we współpracy z Ministerstwem Zdrowia, Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwem Sportu i Turystyki, Ministerstwem Gospodarki, Wojewodą Mazowieckim, Krajowym Instytutem Gospodarki Senioralnej, Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu.

 

Patroni honorowi:

Prezydent m. st. Warszawy, Komisja Polityki Senioralnej Sejmu RP, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”, Fundacja Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez Barier”, Fundacja Watch Health Care, Fundacja Instytut Studiów Wschodnich, Akademia Polskiego Sukcesu, Pracodawcy RP.