Pracownicze Plany Kapitałowe
dr Joanna Plak
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) zostały wprowadzone na mocy ustawy z 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U.2018 poz.2215). Argumentem za ich wprowadzeniem był fakt, że blisko 75% Polaków nie gromadzi dodatkowych środków na starość, mimo świadomości że ich emerytura nie będzie na tyle wysoka by zapewnić im standard życia do jakiego przywykli w czasie aktywności zawodowej. PPK obejmuje wszystkich zatrudnionych, w wieku od 18 do 54 lat, za których pracodawca odprowadza składki emerytalno-rentowe do ZUS.
Osoby w wieku powyżej 54 lat, ale poniżej 70 lat będą mogły złożyć dobrowolny wniosek o przystąpienie do PPK. Plany obejmą również osoby zatrudnione na umowy – zlecenia oraz umowy agencyjnie. Osoby, które prowadzą działalność gospodarczą (samozatrudnione), pracownicy służb mundurowych oraz rolnicy nie zostaną objęci Planami.
Pracownicy będą gromadzili oszczędności na rachunkach PPK w instytucji finansowej, którą wybierze pracodawca. Składki będą wpłacane zarówno przez pracowników, jak i przez pracodawców. Wysokość podstawowej składki obligatoryjnej wynosi 2% wynagrodzenia brutto- w przypadku pracownika oraz 1,5% wynagrodzenia brutto – w przypadku pracodawcy. Przewidziano także możliwość wpłacania dobrowolnych składek dodatkowych, w wysokości do 2% wynagrodzenia brutto w przypadku pracownika i do 2,5% wynagrodzenia brutto w przypadku pracodawcy. Uczestnik PPK, na którego rachunku znajdują się środki w wysokości odpowiadającej co najmniej kwocie wpłat należnych od 6-krotności minimalnego wynagrodzenia, co roku będzie otrzymywał dopłatę od państwa w wysokości 240 zł . Ponadto uczestnicy Planów, którzy przez minimum 3 pełne miesiące gromadzili oszczędności na rachunku w PPK otrzymają 250 zł „wpłaty powitalnej” z tytułu przystąpienia do PPK. Zostanie ona zrealizowana w terminie do 30 dni od zakończenia kwartału.
Uczestnictwo w Pracowniczych Planach Kapitałowych jest dobrowolne, co oznacza że można z niego zrezygnować poprzez złożenie u pracodawcy pisemnej deklaracji o rezygnacji. Złożona deklaracja jest ważna przez 4 lata, po tym okresie pracodawca automatycznie zapisuje do Planu każdego pracownika, który zrezygnował z Planu. Jeśli pracownik w dalszym ciągu nie chce gromadzić środków na rachunku w PPK, musi pamiętać o ponownym złożeniu deklaracji.
Środki zgromadzone na rachunku można wypłacić (bez konieczności ponoszenia dodatkowych opłat) po ukończeniu 60 lat. Wypłata będzie realizowana według schematu: 25% środków zostanie wypłaconych jednorazowo , zaś 75% w formie comiesięcznych rat. Rozpoczęcie wypłacania środków po 60 roku życia wiąże się z faktem, że nawet w sytuacji kontynuowania zatrudnienia składki i dopłaty nie będą już trafiały na rachunek w PPK. Istnieje możliwość wcześniejszego wypłacenia zgromadzonych pieniędzy, z zastrzeżeniem że zostaną one pomniejszone o 19% podatek od zysków kapitałowych, 30% wartości wpłat pracodawcy oraz dopłaty państwowe. W niektórych sytuacjach losowych można wypłacić część lub całość zgromadzonych środków bez konieczności ponoszenia dodatkowych opłat. I tak do 25% środków (bezzwrotnie) można wypłacić w sytuacji ciężkiej choroby swojej lub najbliższych. Do 45 roku życia można wypłacić całość oszczędności (z obowiązkiem ich oddania) o ile zostaną przeznaczone na sfinansowanie wkładu własnego przy zaciąganiu kredytu na zakup mieszkania/budowę domu. Zwrot wypłaconych środków musi się rozpocząć maksymalnie 5 lat po ich wypłaceniu i trwać nie dłużej niż 15 lat.
Pracownicze Plany Kapitałowe będą wprowadzane stopniowo. Od 1 lipca 2019 r. muszą je wprowadzić wszystkie firmy zatrudniające minimum 250 osób. Od 1 stycznia 2020 r- firmy zatrudniające od 50 do 249 pracowników. Od 1 lipca 2020 roku - firmy zatrudniające od 20 do 49 pracowników. Od 1 stycznia 2021 r- pozostałe firmy, zatrudniające mniej niż 20 osób.