Jakie czynniki motywują seniorów do aktywności edukacyjnej? *1
dr Joanna Plak-Warecka
Seniorzy dzielą się na tych, którzy chętnie podejmują działania edukacyjne oraz na tych, którzy nie czują takiej potrzeby. Od czego zależy aktywność edukacyjna seniorów?
Co ich motywuje do dalszej nauki? Ten temat stał się przedmiotem badań naukowców, którzy opracowali kilka typologii uczenia się osób starszych, wskazujących na kluczową rolę rodzaju motywacji oraz stanu zdrowia w podejmowanych przez nich wyborach edukacyjnych. W niniejszym artykule zaprezentuję dwie z nich: style uczenia się osób starszych prof. George’a Moschisa (stan zdrowia) oraz typologię uczenia się osób starszych prof. Rudolfa Tippelta (motywacja).
Profesor George Moschis wyróżnił cztery typy starzenia się osób w wieku 55+, które wpływają na ich podejście do uczenia się, tj.: 1). Zdrowy sybaryta – jest to senior, który starzeje się zdrowo, nie doświadcza większych problemów zdrowotnych i tym samym chętnie angażuje się w różne działania, także edukacyjne 2). Zdrowy pustelnik – jest to senior, który sam jest zdrowy, ale doświadczył choroby lub śmierci małżonka, co wpłynęło na jego wycofanie się z życia społecznego, w związku z czym (przynajmniej czasowo) nie przejawia chęci podjęcia działań edukacyjnych 3). Niedomagający lecz aktywny – jest to senior pozytywnie nastawiony do rzeczywistości, mimo słabszego stanu zdrowia; zależy mu na jak najdłuższym zachowaniu aktywności społecznej, także poprzez realizację działań edukacyjnych 4). Wątły odludek – to senior bardziej schorowany, którzy jest pogodzony ze starością i stopniowo wycofuje się z życia społecznego; docelowo nie jest zainteresowany edukacją.
Niemiecki profesor Rudolf Tippet zaproponował poniższą typologię stylów uczenia się osób starszych, z uwzględnieniem rodzaju motywacji jaką kieruje się senior w swoich wyborach edukacyjnych: 1). Zorientowany na siebie typ kontemplacyjny – senior, dla którego liczy się rozwój, lubi się uczyć, jest dobrze wykształcony i preferuje edukację samodzielną; możliwość nauki jest dla niego motywująca sama w sobie 2). Zorientowany na innych typ społeczno-emocjonalny: edukacja traktowana jest jako wartość, senior reprezentujący ten typ lubi uczyć się w grupie, dzielić wiedzą z innymi, wspólnie rozwiązywać zadanie edukacyjne 3). Solidarny zorientowany na dobro wspólne – dla takiego seniora edukacja stanowi środek do osiągania celów związanych z rozwojem społecznym, jak również umożliwia rozwój indywidualny; chętnie uczy się on przy realizacji wspólnych projektów 4). Utylitarny, dążący do celów indywidualnych – dla takiego seniora edukacja stanowi środek do realizacji celów indywidualnych, np. zawodowych, nie jest dla niego istotna współpraca z innymi.
Jak wynika z artykułu, odpowiednia motywacja i dobry stan zdrowia oraz poczucie dobrostanu, mogą mieć przełożenie na większe zainteresowanie seniorów dokształcaniem się w jesieni życia.
*1 https://dobrewsparcie.wzp.pl/ja-juz-sie-niczego-nie-naucze-nieprawda-jak-ucza-sie-seniorzy/ odczyt 06.06.2024