Seniorzy coraz częściej przestają poddawać się stereotypom i pokazują, że każdy moment w życiu można wykorzystać na rozwój oraz aktywność. Wiele instytucji zauważa taką tendencję i wychodzi jej naprzeciw, tworząc ofertę dla ciekawych świata z tej grupy wiekowej.
Jedną z nich jest Fundacja Poland Business Run, która oprócz organizacji biegu, gromadzącego co roku tysiące biegaczy, wspiera osoby z niepełnosprawnościami narządów ruchu i aktywizuje także tych najdojrzalszych!
Choć w 2011 roku 65% Polaków w wieku powyżej 65 lat było zadowolonych ze swojego sposobu spędzania wolnego czasu, między 85% a 95% badanych nie uprawiało sportu ani nie korzystało z kin, teatrów, muzeów, wystaw, bibliotek (dokładny wynik zależny od kategorii). Zgodnie z badaniami Eurostatu taką aktywnością wykazywało się 35% Europejczyków po 65. roku życia. Jeżeli chodzi o korzystanie z technologii: tylko 15% seniorów używało komputera, z czego 64% także Internetu (to również wyniki poniżej średniej europejskiej). Co więcej, ponad 38% seniorów deklarowało przynależność do organizacji pozarządowej, ale tylko 20% działało społecznie w jakikolwiek sposób.
To dosyć leciwe wyniki badań Głównego Urzędu Statystycznego, bo z 2011 roku. Nowszych – tak dużych i dokładnych – GUS od tego czasu nie przeprowadził. Wiemy jednak, że jest lepiej! Skąd? Z analiz, z których wynika na przykład, że osoby starsze to najdynamiczniej rosnąca grupa internautów. Do poprawy sytuacji przyczynia się między innymi działający od 2014 roku Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych, w ramach którego w tym roku powstanie 214 nowych placówek samorządowych, a drugie tyle otrzyma dofinansowanie na swoją działalność.
Niestety liczby sprzed siedmiu lat dają nam smutny obraz problemu, który nie zniknął – pokazują skalę wykluczenia seniorów z większości dziedzin życia społecznego. To tak istotne dlatego, że właśnie aktywność – zarówno fizyczna, jak i psychiczna – zapewnia osobom starszym lepsze samopoczucie, energię, chęć życia oraz zdrowie, większą sprawność ruchową i motywację, by o nie dbać. A to wszystko daje możliwość uczestniczenia w życiu społecznym.
Zajęcia dla seniorów
Samorządy, rozumiejąc potrzeby rosnącej liczby osób starszych, zaczynają inwestować w ten sektor. Pojawia się coraz więcej miejsc i inicjatyw temu poświęconych. W wielu miastach funkcjonują centra aktywności seniorów – czasem są to projekty urzędu, czasem dofinansowywanych przez niego organizacji pozarządowych.
Oferta zajęć dla osób starszych jest różnorodna: od sportowych i rekreacyjnych po kulturalne oraz edukacyjne. Seniorzy mogą uczestniczyć w dedykowanych im wyjazdach turystycznych, w spektaklach czy koncertach. Często z myślą o nich organizowane są także gościnne wykłady oraz spotkania autorskie i tematyczne, lekcje obsługi komputera i Internetu, a osoby zainteresowane bardziej intensywną aktywnością umysłową mogą brać udział w pełnych kursach uniwersytetów trzeciego wieku.
Stosunkowo mało powszechne w naszym kraju, a równie interesujące, są działania społeczne. Mowa tutaj o wolontariacie, inicjatywach obywatelskich czy tworzeniu Rad Seniorów współpracujących z miastem.
Utrzymanie jak najlepszej sprawności fizycznej pozytywnie wpływa na zdrowie i znacznie poprawia komfort życia. Dlatego szczególnie ważne są zajęcia rehabilitacyjne oraz sportowe, takie jak nordic walking, taniec, tai chi, gimnastyka, dostosowane do możliwości osób starszych. Zarówno zajęcia teoretyczne, jak i sportowe mogą obejmować zagadnienia medyczne oraz tzw. okołomedyczne i to właśnie one najbardziej przyciągają polskich seniorów.
Fundacja PBR dla seniorów
Taką tendencję dostrzegła Fundacja Poland Business Run, znana z organizacji największej sztafety charytatywnej w Polsce pod tą samą nazwą, która przeprowadziła w Krakowie dofinansowane przez województwo małopolskie bezpłatne konsultacje medyczne dla seniorów z dysfunkcjami narządu ruchu. Na czym polegały? Od maja do grudnia 2017 roku mieszkańcy Małopolski po 50. roku życia mogli wziąć udział w konsultacjach: okulistycznych, ortopedycznych, diabetologicznych, dietetycznych, psychologicznych oraz rehabilitacyjnych.
Co ważne, inicjatywa nie skupiała się na samych aspektach medycznych – priorytetem była ogólna jakość życia seniorów. Właśnie dlatego na zakończenie projektu seniorzy spotkali się z Katarzyną Samborską, znaną trenerką personalną z SAMtrening, która opowiedziała im o zalecanej aktywności fizycznej i odpowiedniej diecie oraz pokazała kilka prostych ćwiczeń do wykonywania samodzielnie w domu.
– Zależało nam na tym, żeby seniorzy spotkali się ze specjalistami, którzy zachęcą ich do ruchu także swoim entuzjazmem i postawą, nie tylko stricte merytorycznymi argumentami – mówi Agnieszka Pleti, prezes Fundacji Poland Business Run. – Chodziło o to, żeby ich zainspirować, podkreślić, że dbanie o zdrowie w każdym wieku jest ważne i niesie za sobą wiele korzyści.
Ale to nie wszystko: żeby nie ograniczać działań do aspektów fizycznych Fundacja zaprosiła drugiego gościa, Janinę Woźniak, koordynatora krakowskich Centrów Aktywności Seniora, która pokazała pełną ofertę edukacyjną oraz kulturalną lokalnych instytucji.
– Każdy taki projekt jest bardzo cenny, bo w Krakowie seniorzy mają duży wybór aktywności dostosowanych do ich potrzeb i możliwości, ale często o tym nie wiedzą – podsumowuje Janina Woźniak. – Z mojego doświadczenia wynika, że w Polsce są bardzo duże różnice, jeśli chodzi o dostęp do zajęć dedykowanych osobom starszym, choć sytuacja zdecydowanie zmienia się na lepsze. Oby więcej takich inicjatyw – wszędzie!
Konsultacje Fundacji Poland Business Run cieszyły się ogromnym zainteresowaniem, co jest dowodem na to, że celnie odpowiedziały na potrzeby seniorów i skutecznie wypełniły lukę, jaką jest niestety niski poziom wsparcia osób starszych w polskiej opiece zdrowotnej. Fundacja deklaruje, że w miarę możliwości będzie starała się je powtórzyć.
– Naszym celem jest dać seniorom impuls, motywację do działania, a wraz z tym wiedzę, co oraz gdzie można robić, kiedy nasz projekt się skończy – dodaje Agnieszka Pleti. – Na co dzień wspieramy osoby niepełnosprawne, z problemem wykluczenia spotykamy się regularnie. Dlatego też tak ważne było dla nas zniwelowanie zwłaszcza tych ograniczeń, które osoby starsze tworzą sobie same – pokazując, że witalność jest niezależna od wieku i może łączyć ludzi, zamiast ich dzielić.
Nie każde miasto ma takie inicjatywy, ale nieraz po prostu zawodzi system ich promocji. Jak więc dotrzeć do informacji o mniejszych, słabiej rozpromowanych wydarzeniach?
Gdzie szukać?
Aktywności dla osób starszych organizuje wiele różnych instytucji. W największych miastach działają Centra Aktywności Seniora, które są głównym motorem gminnych działań aktywizacyjnych. Zazwyczaj zajmują się tym też organizacje pozarządowe lub inne instytucje prywatne albo publiczne – nie sposób wymienić wszystkich. Uniwersytety trzeciego wieku na przykład podlegają pod uczelnie, przy których są tworzone.
W mniejszych miejscowościach zajęcia dla seniorów często odbywają się w ramach działalności domów kultury, bibliotek lub organizacji pozarządowych, nieraz finansowanych lub dofinansowywanych przez gminę lub województwo. Projekty wspierane przez urzędy czasem są też przez nie promowane: zamieszcza się o nich informacje na stronie internetowej lub drukowane są informatory czy ulotki. Na wsiach zainteresowanie działaniami aktywizacyjnymi, ale i świadomość ich znaczenia są mniejsze, choć tam także funkcjonują kluby samopomocy, kluby seniora czy koła gospodyń wiejskich – przy czym wydaje się, że dominują inicjatywy oddolne.
Drodzy seniorzy, pamiętajcie więc, że jeśli takiego miejsca w waszej okolicy nie ma, zawsze możecie spróbować utworzyć je sami. Nie musi to być wielkie przedsięwzięcie – wystarczy kilku znajomych, przyjazna kawiarnia i pomysł. Warto!