Alkoholizm u seniorów

dr Joanna Plak

Choroba alkoholowa to bardzo poważny problem występujący w podeszłym wieku. Jedną z bardziej popularnych przyczyn wyjaśniających tzw. „późny alkoholizm” jest występowanie  wielu negatywnych zjawisk towarzyszących starości, na które wiele osób nie jest przygotowanych psychicznie. Zalicza się do nich m.in. przejście na emeryturę i związaną z tym radykalną zmianę trybu życia, samotność, znaczące pogorszenie się stanu zdrowia. Wystąpienie tych czynników może prowadzić do stanów depresyjnych, a wręcz załamania psychicznego, na które „lekarstwem” okazuje się alkohol.

Warte podkreślenia jest to, że alkoholizm seniorów często nie jest zauważany przez członków ich rodziny, którzy wiążą nietypowe zachowanie seniora ze starzeniem się organizmu. Dlaczego? U uzależnionych od alkoholu seniorów można zaobserwować wiele zachowań typowych dla wieku podeszłego. Należą do nich: brak chęci współpracy w leczeniu chorób (m.in. nieprzyjmowanie leków), liczne hospitalizacje, częste upadki i związane z tym urazy, niestabilne ciśnienie tętnicze, występowanie trudnych do wyjaśnienia zaburzeń żołądkowo - jelitowych.

Jak zatem zdiagnozować czy senior cierpi na choroby typowe dla swojego wieku czy zmaga się z chorobą alkoholową?

Samodzielnie można próbować zdiagnozować problem poprzez wykonywanie poniższych czynności

1. Zwracanie uwagi czy osoba starsza nie zaczyna pić więcej alkoholu niż zazwyczaj.
2. Obserwowanie reakcji seniora w oczekiwaniu na alkohol np. podczas imprez rodzinnych. Niepokojące jest nadmierne pobudzenie lub zniecierpliwienie.
3. Niepokój powinna wzbudzić sytuacja w której osoba starsza nie pamięta swoich słów lub zachowania po spożyciu alkoholu.

W klinicznej diagnostyce stosuje się specjalne narzędzia przesiewowe, jak krótki test przesiewowy Michigan w wersji geriatrycznej (SMAST). Omawiane narzędzie ma charakter kwestionariuszowy, co oznacza że chory sam odpowiada na zadawane mu pytania.

1. Czy kiedykolwiek wypił Pan/Pani istotnie więcej niż się Panu/Pani wydawało?
2. Czy zdarza się pijąc alkohol opuszcza Pan/Pani posiłki?
3. Czy przyjmowanie alkoholu zmniejsza uczucie drżenia lub trzęsienia się rąk?
4. Czy zdarza się, że nie pamięta Pan/Pani fragmentów dnia lub nocy, gdy pije alkohol?
5. Czy pije Pan/Pani aby ukoić nerwy, uspokoić się?
6. Czy pije Pan/Pani żeby zapomnieć, przestać myśleć o problemach?
7. Czy kiedykolwiek w trudnej sytuacji, na przykład po utracie ważnej osoby, zaczął Pan/Pani pić istotnie więcej, choćby przez krótki czas?
8. Czy kiedykolwiek lekarz lub pielęgniarka wyrazili zaniepokojenie z powodu Pańskiego/Pani picia?
9. Czy kiedykolwiek próbował Pan/Pani ograniczyć picie lub wprowadzić szczególne zasady dotyczące picia?
10. Czy picie bywa Pana/Pani sposobem na samotność?

Alkoholizm u starszej osoby jest szczególnie niebezpieczny. Seniorzy przyjmują duże dawki leków, które mogą wchodzić w interakcję z alkoholem. Np. alkohol w połączeniu z lekami na cukrzycę, dnę moczanową, niewydolność serca powoduje pogorszenie tych schorzeń. Ponadto alkohol wpływa na wystąpienie zaburzeń poznawczych oraz wystąpienia szeregu innych chorób mogących przyczynić się do przedwczesnego zgonu. Zatem w przypadku zdiagnozowania choroby alkoholowej u seniora niezbędne jest rozpoczęcie leczenia, które może uratować nie tylko zdrowie, ale i życie pacjenta.

seniorzy.PL