W placówkach ochrony zdrowia, takich jak szpitale czy gabinety lekarskie i stomatologiczne, na co dzień (nie tylko w dobie epidemii) obowiązują specjalne wymogi, dotyczące zasad dezynfekcji i sterylizacji narzędzi medycznych.
W języku fachowym nazywane są ciągiem sterylizacyjnym i pozwalają bezpiecznie przeprowadzać wszelkie czynności medyczne oraz chronić zdrowie pacjentów i personelu. Na czym polegają te praktyki i jak możemy przenieść je do własnego domu? Jak w czasach pandemii dezynfekować ręce, przedmioty i inne powierzchnie?
Współcześnie niemal cały świat zaangażowany jest w walkę z koronawirusem. W mediach pojawiają się materiały dotyczące ogromnego poświęcenia pracowników ochrony zdrowia oraz innych służb bezpośrednio zaangażowanych w pomoc podczas epidemii. Do walki z nią zobligowany jest jednak każdy z nas, niezależnie od wykonywanego zawodu. Naszym podstawowym zadaniem w tym trudnym czasie jest zapewnienie bezpieczeństwa sobie i najbliższym, poprzez m.in. ograniczenie spotkań towarzyskich oraz odpowiednią higienę. Wirus wywołujący chorobę COVID-19 przenoszony jest bowiem na dwa sposoby – drogą kropelkową oraz poprzez „dostarczenie” patogenu do naszych dróg oddechowych.
Mycie rąk – tego również musimy się nauczyć
Mycie rąk to jedno z najbardziej podstawowych i najprostszych czynności, które pozwalają nam walczyć z koronawirusem. Patogen należy bowiem do grupy wirusów osłonowych, czyli jest zamknięty w ochronnej warstwie tłuszczu. Mydło natomiast skutecznie ją usuwa, dzięki czemu wirus traci swoje zdolności zakaźne. Podczas pocierania dłoni, osłabiony wirus zostaje usunięty. Ręce należy dokładnie myć nie tylko po skorzystania z toalety, ale również zawsze bezpośrednio po powrocie do domu, kontakcie ze zwierzętami, wyrzuceniu śmieci, płaceniu gotówką oraz w każdej innej sytuacji, kiedy zachodzi potrzeba kontaktu naszych dłoni z „obcym” przedmiotem. Należy również pamiętać, że mycie rąk powinno przebiegać według pewnych zasad. Po pierwsze powinno trwać nie krócej niż 30 sekund. Na początku powinniśmy zwilżyć dłonie wodą, a następnie myć mydłem, rozpoczynając od wewnętrznych powierzchni dłoni, następnie myjemy obszary między palcami, wierzch dłoni, a na końcu nadgarstki. Na koniec dokładnie spłukujemy mydło i suszymy dłonie.
Dodatkowo, możemy samodzielnie wykonać skuteczny płyn do dezynfekcji dłoni. Skład na domowy preparat jest niezwykle prosty, a do jego przygotowania potrzebujemy wysokoprocentowego alkoholu (najlepiej spirytus), żelu aloesowego i olejku eterycznego (o ulubionym zapachu). Wystarczy, że dokładnie zmieszamy ze sobą te składniki i domowy żel antybakteryjny jest gotowy do użytku.
Dezynfekcja przedmiotów – telefonu, kluczy, kart bankowych i ubrań
Regularne i dokładne mycie rąk to podstawowy sposób na ochronę przed drobnoustrojami, jednak nie wyczerpuje zasad higieny, które powinniśmy stosować każdego dnia. Równie istotna jest dezynfekcja przedmiotów codziennego użytku, na których (w zależności od rodzaju powierzchni i warunków otoczenia) mogą przez pewien czas utrzymywać się patogeny koronawirusa. W niektórych przypadkach żywotność wirusa wynosi nawet kilka dni. Podczas dezynfekowania przedmiotów należy pamiętać, że powinna być ona skuteczna, ale również nie doprowadzić do zniszczenia naszej własności. Dlatego należy rozważnie wybrać sposób czyszczenia poszczególnych przedmiotów:
- Klucze – skutecznym sposobem ich mycia jest zastosowanie wody z mydłem. Trudno dostępne miejsca lub mocniejsze zabrudzenia możemy wyczyścić za pomocą szczoteczki do zębów.
- Karta płatnicza oraz dowód osobisty – w tym przypadku powinniśmy zdecydować się na użycie chusteczek nawilżanych alkoholem izopropylowym lub (podobnie jak w przypadku kluczy) umyć pod bieżącą wodą z mydłem. Pamiętajmy jednak, aby nie używać w tym celu gorącej wody, ponieważ może ona doprowadzić do zniszczenia kart.
- Telefon komórkowy – w celu skutecznej dezynfekcji najlepiej użyć gotowej chusteczki nawilżonej alkoholem (nie należy używać w tym celu wysokoprocentowego alkoholu). Pamiętajmy, że telefon należy czyścić każdego dnia.
- Ubrania – patogeny żyją na nich bardzo krótko, jednak nie zwalnia nas to z dbania o ich czystość. Wirus zostaje pokonany podczas „zwykłego” prania. Mimo krótkiej żywotności koronawirusa na ubraniach, zaleca się, aby powrocie do domu przebrać się.
- Buty – obuwie należy dezynfekować za pomocą specjalnych preparatów, przeznaczonych do określonych materiałów.
Dezynfekcja a sterylizacja – gdzie tkwi różnica?
Dezynfekcja polega na osłabieniu lub usunięciu poziomu bakterii, aby były one bezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Z kolei sterylizacja jest procesem, który doprowadza do całkowitego usunięcia wszelkich drobnoustrojów (wyjałowienie). „Ciąg sterylizacyjny” możemy również przeprowadzać w domu. W tym celu należy stosować odpowiednie, wymienione wcześniej zasady – regularnie dezynfekować włączniki światła, klamki, poręcze, przyciski od sprzętów elektronicznych, zmieniać ubrania zawsze po przyjściu do domu, często myć ręce oraz nie umieszczać na półkach toreb z dokonanymi niedawno zakupami. Powinniśmy również zadbać o czystość w domu i regularnie wietrzyć wszystkie pomieszczenia.
Sterylizacja medyczna, czyli jak to się robi w szpitalach?
Głównym celem sterylizacji w warunkach szpitalnych (tzw. cykl sterylizacyjny) jest eliminacja wszelkich form drobnoustrojów z narzędzi medycznych, aby pozwalały na ponowne ich użycie. Jałowe narzędzia są bowiem całkowicie bezpieczne zarówno dla pacjenta oraz personelu, ponieważ są wolne od większości szkodliwych patogenów. Do sterylizacji narzędzi medycznych służą m.in. specjalne sprzęty medyczne, zwane autoklawami. Stanowią one niezbędny element wyposażenia placówek ochrony zdrowia, ale również salonów kosmetycznych czy studiów tatuaży.
Zazwyczaj szpitale posiadają bardzo duże autoklawy lub wydzielone, główne sterylizatornie, w których sterylizuje się narzędzia. Proces ten jest często bardzo czasochłonny, a uciekające minuty szczególnie odczuwalne są w trakcie epidemii, gdzie każda chwila jest na wagę złota. Dlatego wydajne autoklawy są obecnie szczególnie potrzebne w wielu polskich szpitalach.
Personel medyczny oraz szpitale zakaźne znajdują się na pierwszej linii walki z koronawirusem. Lekarze zaliczani są do grupy większego ryzyka, ponieważ na co dzień obcują z chorymi i potencjalnie zarażonymi, a dodatkowo towarzyszy im ogromny stres i praca pod presją czasu. Ponadto, w okresie epidemii szpitale pracują na „pełnych obrotach”, a niejednokrotnie muszą radzić sobie z niedoborem rąk do pracy oraz niezbędnego sprzętu medycznego. Dlatego, zdecydowaliśmy się na przekazanie do polskich szpitali nowoczesnych autoklawów, czyli sprzętu medycznego do sterylizacji narzędzi. To aktualnie najszybsze urządzenia do sterylizacji parowej (podstawowy cykl trwa ok. 7 minut) dostępne na rynku, dzięki czemu zdecydowanie przyspieszają czas udzielenia niezbędnej pomocy medycznej. Ponadto ich niewielkie rozmiary umożliwiają szybki i bezproblemowy transport. Naszą pomoc oferujemy wszystkim placówkom ochrony zdrowia, które bezpośrednio są zaangażowane w walkę z wirusem. Jesteśmy gotowi wspierać wszystkie instytucje, które tego potrzebują – komentuje Kamil Sikorski, Business Development Director w Enbio.
Dotychczas firma Enbio przekazała darmowe do kilkunastu szpitali i instytucji w naszym kraju. Wśród nich znajdują się m.in. Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii w Warszawie, Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. J. Strusia z Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym SPZOZ w Poznaniu, Szpital Specjalistyczny im. F. Ceynowy w Wejherowie, Powiatowe Centrum Zdrowia w Kartuzach czy Pomorskie Centrum Gruźlicy i Chorób Zakaźnych w Gdańsku.
Jeśli jakaś instytucja lub szpital potrzebuje autoklawów parowych do szybkiej sterylizacji, proszona jest o kontakt