Rady seniorów - senior aktywny społecznie
dr Joanna Plak
Rady seniorów to organy doradcze, opiniodawcze i inicjatywne funkcjonujące przy samorządach gminnych. Działają w nich osoby starsze i przedstawiciele organizacji realizujących zadania na rzecz osób starszych (w szczególności organizacji pozarządowych i uniwersytetów trzeciego wieku), reprezentując interesy seniorów wobec władz lokalnych.
Rady seniorów mogą być tworzone w oparciu o art. 5 c oraz art. 6 znowelizowanej Ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku (Dz.U. z 2013 r. poz.594). Zgodnie z nimi „Gmina sprzyja solidarności międzypokoleniowej oraz tworzy warunki do pobudzenia aktywności obywatelskiej osób starszych w społeczności lokalnej”. Rada gminy tworzy gminną radę seniorów z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk. Powołując gminną radę seniorów nadaje jej statut, w którym określony jest tryb wyboru członków Rady a także zasady jej działania z uwzględnieniem konieczności wykorzystania potencjału członków Rady oraz konieczności zapewnienia sprawnego wyboru członków Rady.
Rada gminy ma także możliwość upoważnienia jednostki pomocniczej (poprzez stosowny zapis w jej statucie) do utworzenia rady seniorów jednostki pomocniczej.
Rady seniorów nie posiadają osobowości prawnej. Ich członkowie mogą pochodzić z mianowania lub z wyboru. W praktyce dominują Rady, których członkowie zostali wyłonieni w drodze wyborów. W przypadku tego trybu istotne jest określenie wymogów, jakie muszą spełniać kandydaci. Pierwszym z nich jest wiek – z reguły minimum 60 lat, następnie miejsce zamieszkania – na terenie gminy z której się kandyduje oraz zebranie odpowiedniej liczby podpisów z poparciem dla kandydata, przy czym osoby udzielające poparcia również powinny zamieszkiwać na tym samym terenie z którego pochodzi kandydat.
Do obowiązków Rad Seniorów należą w szczególności.:
- Utrzymywanie ścisłej współpracy z władzami lokalnymi w przypadku konieczności rozstrzygania istotnych kwestii związanych z potrzebami i oczekiwaniami seniorów.
- Inicjowanie działań na rzecz seniorów.
- Przedkładanie propozycji krótko – i długookresowych zadań planowanych do realizacji na rzecz seniorów.
- Monitorowanie potrzeb seniorów.
- Zgłaszanie uwag do aktów prawa miejscowego w zakresie dotyczącym seniorów.
- Wydawanie opinii, przedstawianie wniosków służących rozwojowi działalności na rzecz seniorów.
- Informowanie i promowanie działań realizowanych we współpracy z władzami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi na rzecz społeczności seniorów.
Rady seniorów z poszczególnych województw zrealizowały wiele interesujących inicjatyw na rzecz osób starszych. Należą do nich m.in. „Legionowski Dzień Sąsiada” (14.06.2016 r.), mający na celu doprowadzenie do odbudowania relacji sąsiedzkich w celu zapobiegania wykluczeniu i osamotnieniu w szczególności osób starszych. Inicjatywa została zrealizowana przez Legionowską Radę Seniorów oraz Urząd Miasta.
Legionowska Rada Seniorów jest także inicjatorem wydania gazety poświęconej osobom starszym pt. „Głos Seniora”. Pierwszy numer gazety ukazał się w formie dodatku do „gazety powiatowej” w dniu 26.01.2016 r.
Innym przykładem działań na rzecz seniorów podjętych z inicjatywy Rady Seniorów jest upowszechnienie systemu teleopieki dla seniorów mające na celu wsparcie ich samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym i zwiększenie poczucia bezpieczeństwa. W ramach projektu odbyło się szkolenie opiekunek usług opiekuńczych oraz członków Koszalińskiej Rady Seniorów obsługujących system (kwiecień 2016 r.).