Jak bezpiecznie zażywać leki?
dr Joanna Plak
Zażywanie leków ma na celu pomóc choremu w powrocie do zdrowia. Czasami słyszy się jednak o działaniach niepożądanych, które przyczyniają się do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. W jaki sposób należy zatem zażywać leki by pomogły, a nie szkodziły? Na opakowaniach lub w ulotce każdego leku zawarte są informacje o działaniach niepożądanych i częstotliwości ich występowania u pacjentów leczących się danym medykamentem.
Jeżeli na opakowaniu napisano, ze działania niepożądane występują bardzo często oznacza to, ze uskarża się na nie więcej niż 1 na 10 pacjentów.
Działania niepożądane występujące często występują nie rzadziej niż u 1 na 10 pacjentów i częściej niż u 1 na 100 pacjentów. Skutki uboczne występujące niezbyt często są odnotowywane u mniej niż 1 pacjenta na 100 i jednocześnie u więcej niż 1 pacjenta na 1000. Działania niepożądane występujące rzadko pojawiają się rzadziej niż u 1 pacjenta na 1000 i częściej niż u 1 pacjenta na 10000. Ciężko jest wskazać katalog działań niepożądanych, które towarzyszą spożywaniu leków. Każdy generuje inne skutki uboczne. Można jednak stwierdzić, że duży odsetek pacjentów doświadczających tego zjawiska uskarża się na dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunki, bóle brzucha, zaparcia, zgaga), jak również problemy skórne (alergie, wysypki). Chorzy cierpią także z powodu bezsenności, drżenia rąk, kołatania serca oraz dokuczliwego kaszlu.
Żeby zminimalizować ryzyko wystąpienia działań niepożądanych należy poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach, także tych zakupionych bez recepty. Okazuje się, że duży odsetek działań niepożądanych występuje na skutek zażywania kilku leków o różnej nazwie, ale mających podobny skład. Lekarz powinien również zostać poinformowany o alergiach, uczuleniach związanych z przyjmowaniem określonych leków. Wielu pacjentów jest uczulonych na penicylinę, która jest jednocześnie bardzo popularna i chętnie zażywana. Ważne jest również poinformowanie lekarza o herbatkach ziołowych i suplementach diety stosowanych przez pacjenta. Część z nich nie może być spożywana w trakcie zażywania danego leku, gdyż potęguje lub niweluje jego działanie.
Inne czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia działania niepożądanego leku to: spożywanie leków po upływie terminu ważności, spożywanie leków w innych dawkach niż zalecone (najczęściej nadużywanie leków), rozgryzanie tabletek które powinny być zażywane w całości, niestosowanie się do zaleceń dotyczących przyjmowania leku na czczo lub w trakcie posiłku. Należy pamiętać, że leki powinny być popijane wodą. Niedozwolone jest popijanie ich kawą, herbatą, czy sokiem grejpfrutowym, który zmienia działanie leków i może przyczynić się do wystąpienia działań niepożądanych.