W przeszłości tradycja ustna stanowiła jedyny sposób na przekazywanie historii, podtrzymanie zwyczajów, kultury i obrzędów. Znakomity gawędziarz był cenionym członkiem społeczności, a jego pracę sowicie nagradzano. Dziś sztuka żywego słowa przeżywa prawdziwy renesans, a opowiadaniem zajmują się zawodowo storytellerzy. Sieć profesjonalnych narratorów lokalnych powstaje także w Polsce.

Storytelling, czyli tradycja opowiadania historii, towarzyszy człowiekowi od momentu wykształcenia umiejętności komunikowania się za pomocą mowy. Ludzie od zawsze czuli silną potrzebę dzielenia się swoimi spostrzeżeniami i emocjami. Wraz z rozwojem technologii, pojawieniem się druku, radia, telewizji, a później internetu, kultura słowa mówionego zaczęła jednak tracić na wartości. Dziś ponownie rośnie jej znaczenie. W wielu krajach powstają ośrodki promujące współczesną sztukę opowieści, odbywają się festiwale, warsztaty i spotkania. Opowiadacze, czyli lokalni narratorzy, kolekcjonują historie regionu, które później urzeczywistniają w wyobraźni słuchaczy za pomocą słów.

Często narracji towarzyszy gra aktorska. W wyniku tego połączenia powstaje niezwykłe widowisko, rodzaj happeningu, o czym mogą przekonać się m.in. turyści odwiedzający Boston. Kilkunastu storytellerów, ubranych w kostiumy uszyte na wzór siedemnastowiecznych strojów, oprowadza turystów po najważniejszych punktach miasta związanych z historią walki o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Nie jest to jednak zwykła wycieczka śladami miejskich zabytków. Każdy przewodnik wciela się bowiem w rolę innej historycznej postaci. Wybierając jednego spośród kilkunastu bohaterów, turysta ma możliwość poznania historii miasta z perspektywy tej konkretnej osoby. Towarzyszami podróży mogą być np. wykształcona Hanna Adams – pierwsza amerykańska pisarka, czy nieprzebierający w słowach Kryspus Attucks – pracownik portu, który zbiegł z rąk handlarza niewolników.

Z usług profesjonalnych gawędziarzy będzie można skorzystać już w tym roku także w Polsce. W ramach projektu Centrum Dziedzictwa Przedsiębiorczości Społecznej, realizowanego na pograniczu województwa świętokrzyskiego i mazowieckiego, powstanie pierwsza sieć zawodowych storytellerów. Uczestnicy projektu wezmą udział w szkoleniach i warsztatach, na których nauczą się, jak przenosić słuchaczy w magiczny świat odkrytych na nowo baśni i legend.

Zawodowych opowiadaczy będzie można spotkać i posłuchać w karczmach, restauracjach, hotelach, a także na turystycznych szlakach. Ich opowieści umożliwią poznanie regionu z zupełnie innej perspektywy i w niebanalny sposób uzupełnią wiedzę o danym miejscu. W przyszłości z ich usług będzie można skorzystać również w innych regionach Polski.

Sztuka opowiadania odgrywa również ważną funkcję społeczną, pozwala na spotkanie się ze sobą przedstawicieli kilku pokoleń, przekazanie ulotnej wiedzy, wychowuje. Opowiadane przez dziadków historie pozostają na długo w naszej pamięci i niosą ze sobą mądrość, której nie przekaże żadna książka.

Storytelling doceniono również jako narzędzie terapeutyczne w pracy z osobami starszymi, przebywającymi np. w domach opieki, które często są zobojętniałe i cierpią na zaburzenia pamięci. Pozytywne nastawienie storytellerów, ich zaangażowanie sprawiają, że seniorzy również aktywnie włączają się w świat opowieści, przywołują w pamięci ulotne wspomnienia, na nowo przeżywają emocje związane z dawnymi czasami. To również znakomita okazja, by mogli opowiedzieć swoją własną historię, nawiązać do często zapomnianych już faktów z ich życia i udostępnić je kolejnym pokoleniom. Często działa to również w odwrotnym kierunku i to seniorzy, którzy nie mają własnych wnuków, spotykają się z dziećmi z domów dziecka, czy świetlic socjoterapeutycznych. Nic bowiem nie zostaje w pamięci tak długo, jak barwne, nawiązujące do czasów, których nie pamiętamy, opowieści starszych.