Usługi dla seniorów we Włoszech świadczone przez wyspecjalizowane instytucje

(część II)

dr Joanna Plak

Włoscy seniorzy, którzy nie mogą liczyć na całodobową opiekę ze strony członków rodziny, mają możliwość skorzystania z usług świadczonych przez wyspecjalizowane instytucje, takie jak:

-        instytucje pobytu dziennego/czasowego

-        instytucje  pobytu stałego/stacjonarne

-        inne instytucje zlokalizowane w środowisku lokalnym seniorów.

W niniejszym artykule pokrótce scharakteryzuję poszczególne rodzaje przedmiotowych instytucji.

Do instytucji pobytu dziennego/czasowego zaliczamy: centra pobytu dziennego, wyspecjalizowane centra pobytu dziennego.

Centra pobytu dziennego są otwarte w dni powszednie przez około siedem godzin. Seniorzy mogą korzystać z pobytu w centrum w wybrane dni tygodnia, także w niepełnym wymiarze godzin.

Oferta jest przeznaczona dla osób w wieku 65+, które są w pewnym stopniu niesamodzielne. W centrach może przebywać około 20 osób jednocześnie. Placówki te świadczą usługi opiekuńcze (jak: prewencja i rehabilitacja) oraz społeczne (jak: rozrywka, terapia poprzez pracę, animacja czasu wolnego).

Ich głównym zadaniem jest odciążenie rodziny w opiece nad seniorem. Koszt pobytu w centrum pobytu dziennego jest ustalany w oparciu o dochód seniora i jego rodziny.

 Wyspecjalizowane centra pobytu dziennego kierują swoją ofertę do seniorów z zaburzeniami poznawczymi, w tym z chorobą Alzheimera, powyżej 50. roku życia. Dzięki pobytowi w centrum planowane jest opóźnienie momentu przejścia chorego do instytucji pobytu stacjonarnego, spowolnienie wystąpienia kolejnych etapów i przebiegu choroby, zmniejszenie problemów w funkcjonowaniu pacjenta, redukcję stresu u rodziny, zapewnienie współpracy rodziny z profesjonalnymi służbami. Pobyt jest płatny, a wysokość opłat jest uzależniona od dochodu pacjenta.

Instytucje pobytu dziennego są bardzo dobrym rozwiązaniem dla rodzin seniorów, które nie mogą opiekować się seniorem przez cały czas z powodu obowiązków zawodowych, a jednocześnie stan zdrowia osoby starszej jest na tyle dobry, że umożliwia jej udział w zajęciach organizowanych przez instytucje zewnętrzne.

Do instytucji pobytu stałego zaliczamy we Włoszech domy pobytu stałego (Residenze Sanitarie Assistenziali – RSA) oraz mieszkania chronione (Case Protette).

W Residenze Sanitarie Assistenziali świadczone są usługi społeczne i zdrowotne dla osób niepełnosprawnych i starych, które nie mogą być objęte opieką domową. Zgodnie ze standardem, powinno znajdować się w nich od 20 do 120 łóżek. Na każde 10-20 łóżek powinny przypadać: pokój socjalny, kuchnia, jadalnia, toaleta, łazienka dla niepełnosprawnych, miejsce na narzędzia, miejsce na śmieci, w pełni wyposażony pokój rehabilitacyjny, punkt ambulatoryjny. Ponadto na terenie placówki powinny się znajdować: miejsce dla sprawowania kultu religijnego, bar, salon, teren zielony, np. ogródek, zakład fryzjerski. Temperatura w pomieszczeniach powinna wynosić powyżej 20 stopni C w zimie i poniżej 28 stopni C w lecie. W pokoju ambulatoryjnym winny znajdować się urządzenia medyczne i leki mogące być zastosowane w sytuacji nagłej potrzeby. Personel powinien dbać o poszanowanie godności, wolności, prywatności, prawa do religijnych praktyk pensjonariuszy. W zależności od potrzeb powinni uzyskać opiekę pielęgniarską, leki, usługi rehabilitacyjne, usługi dietetyczne, usługi medyczne, transport. Do personelu zatrudnionego w Residenze Sanitarie Assistenziali zalicza się: lekarzy, pielęgniarki, pracowników socjalnych, psychologów, dietetyków, rehabilitantów.

Residenze Sanitarie Assistenziali dzielą się na:

-        Residenze assistenziali – świadczące usługi na rzecz sprawnych osób, w tym seniorów;

-        Residenze sanitarie assistenziali –- świadczące usługi na rzecz pacjentów zależnych, w tym seniorów.

Mieszkania chronione – są dostosowane do potrzeb osób starszych i mniej sprawnych. Stanowią alternatywę dla pobytu w instytucjach stacjonarnych. Podtrzymują więzi z rodziną i ze środowiskiem oraz pozwalają seniorowi zachować niezależność. Zapobiegają izolacji i osamotnieniu seniora. Są przeznaczone dla osób w wieku 65+, sprawnych lub częściowo sprawnych.

Pobyt w domach pobytu stałego jest dosyć kosztowny. W pierwszej kolejności do pokrycia kosztów zobligowani są seniorzy oraz członkowie ich rodzin. W sytuacji, gdy te opłaty nie są wystarczające, pobyt jest dofinansowany przez władze regionalne. 

Sprawni i cieszący się dobrym stanem zdrowia seniorzy mają możliwość skorzystania z wielu usług oferowanych przez instytucje funkcjonujące w ich środowiskach lokalnych. Należą do nich:

Kluby/zrzeszenia seniorów umożliwiające sprawnym seniorom spędzenie czasu w swoim towarzystwie, wspólne gotowanie posiłków, wyjścia do muzeów czy teatrów, rozwijanie własnych pasji i talentów.

Uniwersytety Trzeciego Wieku umożliwiające seniorom rozwijanie ich zainteresowań oraz rozwijanie talentów. Oferta jest bardzo zróżnicowana. Począwszy od kursów komputerowych i językowych, po wykłady z historii sztuki lub architektury. Udział w zajęciach ma duże znaczenie dla socjalizacji seniorów.

Usługi wolontariuszy, które świadczone są nie tylko przez osoby młodsze dla osób starszych, ale także przez osoby starsze dla osób starszych oraz przez osoby starsze dla osób młodszych. Dzięki wolontariuszom seniorzy mający problem z poruszaniem się, ze wzrokiem lub słuchem, nie są skazani na pobyt w domach i mogą wyjść na spacer, do teatru lub kina lub porozmawiać.

Bezpłatne ubezpieczenie osób 65+ od następstw kradzieży/ rabunku umożliwia częściowe pokrycie kosztów wystawienia nowych dokumentów, naprawy uszkodzonych drzwi i okien, o ile do ich uszkodzenia doszło w wyniku włamania/rabunku.

Akcja lato i zima w mieście. W ramach takich przedsięwzięć seniorzy mogą wyjeżdżać na wycieczki, chodzić do kina czy teatru, uczestniczyć w zajęciach sportowych. Pobyty oferowane są w atrakcyjnych cenach.

Punkty informacyjne, gdzie seniorzy mogą uzyskać informacje np. na temat ochrony przed szkodliwymi skutkami upałów; możliwości uczestniczenia w projektach realizowanych dla seniorów w danym regionie, itp.

Zniżki na:

-        korzystanie ze środków transportu publicznego w obrębie danego regionu; 

-        bilety do teatrów, kin i muzeów;

-        opłaty za energię i gaz lub wodę;

-        posiłki w restauracjach.

Jak wynika z artykułu Włochy oferują liczne usługi dla seniorów. Są one dostosowane do stanu zdrowia i możliwości finansowych osób w podeszłym wieku. Jednak w ogólnym rozrachunku i tak ciężar opieki spoczywa na członkach rodziny.